IMGP2295

Rozdział 4

CELEBRYCI JAKO KLUCZOWI AKTORZY

PONOWOCZESNOŚCI

( elcbrilY "jest na ustach wszystkich: to ktoś. kogo mają wszyscy.

Zygmunt Bauman. 2007 80

1. Cełebryci w perspektywie społeczno-kulturowej

Po/na nowoczesność, „płynne czasy” to okres, w którym ważnymi aktorami /■.oj publicznego staja się celebry o ..osoby znane z tego. ze są znane" (Boor-stm. I óMj. Współcześnie cełebryci to jedyne postaci mogące połączyć dyskurs 'połcczny z estetycznym (Ciodzic. 2007: 350 za: Street. 2004: 445],

Hipoteza niniejszej rozprawy jest twierdzenie, że cełebryci narzucają wzory zachowań pozostałym aktorom życia publicznego. Nic chodzi o zwykłe mody (te z reguły są chwilowe i zmienne, choć cykliczne) i kopiowanie stylu swego idola czy sposobu ubierania się. ale o coś więcej. Wraz z pojawieniem się cclc-brytów stopniowo wypierani są z przestrzeni publicznej dotychczasowi liderzy opinn czy tradycyjni eksperci (por rozdz. 3 > Zmniejsza się ich „widoczność medialna . równocześnie jesteśmy świadkami „dewaluacji roli intelektualistów", którzy to dotąd występowali w takiej właśnie roli (Furcdi. 2004: 49). Życic spo-

1.1. Bohaterowie i święci jako cełebryci avant la lettre

Francuski socjolog (iabricl Tardc w 1902 stworzy! teorię imitacji ^{1 n}-^,s *

jako /organizowanej grupy rządzącej się swoją logiką.

Nic sposób nic wspomnieć pracy Stefana Czarnowskiego opublikowanej w Paryżu w 1919 roku (a w Polsce w r. 1956) Kult bohaterów t iego społeczne podłuic Ś\\ i<_r’t\ Patryk. hohater narodany Irlandii, która ukazała się ze stustro-

nicową przedmową M.H. Huberta, pod patronatem Annee Soiiologiyue |I919| Czarnowski przedstawia proces powstawania więzi narodowej, biorąc pod uv ■

ł97

(rMryo ***>0 kłut/owi *«ony

zależeć od pozycji w polu medialnym A skoro ono rządzi mc innymi za* _niż pole akademickie c/y naukowe, to by być na nim obecni. przyjmują je

gę następujące czynniki: długotrwała więź terytorialna, rodowa czy dynastyczna, wspólnota języka, religii oraz mitów, legend i symboli. Centralną rolę odgrywa bohater. ..Bohater to człowiek, który w sposób obrzędowy, poprzez zasługi swego życia lub śmierci zdobył moc działającą, właściwą grupie lub sprawie, ktorei jest przedstawicielem i której podstawową wartość społeczną uosabia (Czarnowski. 1956: 30]. Zdaniem Czarnowskiego bohaterowie są kategorią bogow Jak wyjaśnia: „Bohaterowie, skoro są przedmiotem kultu, stanowią szczególna kategorię bogów, uczestniczą w ich naturze i ich potędze. Są oni przy tym klasą pośrednią między wielkimi bogami a bezimiennymi duchami, pokrewni pierwszym przez to. iż posiadają wyraźną osobowość, a drugim przez spełniane funkcje. Ale bohater jest i pozostaje zawsze człow iekiem. W jego kulcie przejawia się ludzkie usiłowanie zbliżenia się do świata bogów i zawładnięcia nimi. Jest on uczłowieczonym bogiem" (Czarnowski. 1956: 30). Socjolog analizuje przykład świętego Patryka pod kątem dwóch ról: jako założyciela Kościoła chrześcijańskiego oraz przywódcy narodowego Irlandii. Osoba św Patryka łączy w sobie zarówno pierwiastek realny, jak i legendarny, który zaw iera siłę narodowotwórczą. ..Św ięty Patryk bohater Irlandii jest założycielem Kościoła chrześcijańskiego, ale też wcieleniem ideału społecznego i symbolem wyzwolenia narodu irlandzkiego. Jest postacią historyczną i mityczną zarazem, a połą-