IMG90

136 U. ł. chocki. W koki o wychowanie w ukute

Tym samym wychowanie seksualne zorientowane biologicznie uczy konsumpcyjnego traktowania popędu płciowego, tj- zabiegania w kontaktach seksualnych jedynie o doznawanie własnej przyjemności łącznie z wyraźnie instrumentalnym traktowaniem partnera. Poza tym jest ono nierzadko jawnym pogwałceniem prywatności dzieci i młodzieży; dotyczy bowiem niejednokrotnie najbardziej intymnej sfery ich życia.

Wychowanie seksualne zorientowane etycznie

Przeciwwagą dla wychowania seksualnego z wyraźnym wyeksponowaniem biologicznych aspektów seksualności człowieka jest wychowanie seksualne zorientowane etycznie. W tym nurcie wychowania wychodzi się z założenia, iż .biologiczna struktura płciowości i uwarunkowanych przez nią zachowań” nie jest „rzeczywistością wyłącznie fizjologiczną czy psychologiczną”. Fakt ten bezsprzecznie

wyznacza także moralny sens samego aktu kopulacji, a konsekwentnie i całej ludzkiej płciowości (T. Ślipko, 1989, s. 28).

Słusznie zakłada się tu, że każdy człowiek jest czymś więcej niż tyko istotą psychosomatyczną. Jest nade wszystko istotą rozumną, wolną i odpowiedzialną, co zobowiązuje go do życia w sposób racjonalny i zarazem w poczuciu moralnej odpowiedzialności za wszelkie swe zachowania i postawy łącznie z nawiązywaniem kontaktów z osobami płci przeciwnej.

Przeto w wychowaniu seksualnym zorientowanym etycznie zabiega się o to, by uczniowie nie tylko przyjęli do wiadomości, ale byli o tym głęboko przekonani, że żyde płciowe — poza dostarczaniem doraźnej przyjemności lub wzajemnym dogadzaniu sobie — pociąga za sobą konieczność ukazywania należnego szacunku dla godnośd i ponoszenia moralnej odpowiedzialności także za nieprzewidziane skutki współżycia seksualnego. Nie bez znaczenia w tym wychowaniu jest okazywanie moralnej wartości powściągliwej postawy w sferze odczuwanych potrzeb natury seksualnej, w tym także świadomego powstrzymywania się od współżycia seksualnego, np. w okresie przedmałżeńskim. Oczywiście, decyzja w tej sprawie należy z reguły do samych dorastamy^ dziewcząt i chłopców. Niemniej jednak w wychowaniu seksualnym, o jakim tu mowa. zachodu konieczność ułatwienia im podejmowania takiej decyzji zgodnie z obowiązującymi normami czy zasadami moralnymi. Chodzi o (o, aby podejmowali ją w wyniku wnikliwej oceny moralnej postępowa nia, na jakie się decydują. Mają być przeświadczeni, iż moralność obowiązuje wszystkich ludzi i że nie może być przedmiotem przetargu, ani nie może być pozbawiona głębszej refleksji i poczucia dobrze spełnionego obowiązku.

Zalecana przez wielu pedagogów konieczność uwzględniania w wychowaniu seksualnym aspektów moralnych seksualności człowieka na ogól w niczym nie ogranicza omawiania jej z biologicznego i fizjologicznego punktu widzenia. Ważną rzeczą jest, aby nie pomijać w tym zagadnień seksuologicznych, którymi uczniowie interesują się w szczególny sposób. Chodzi o to, aby można im było przekazać informacje o intrygujących ich sprawach związanych z seksem, zanim dowiedzą się o rym ze źródeł mało wiarygodnych i przynoszących niejednokrotnie niepowetowaną szkodę. Często przekazywane tego rodzaju informacje są próbą sprostowania i uzupełniania już posiadanej przez dzieci i młodzież wiedzy seksuologicznej. Mam na myśli przekazywanie jej z uwzględnieniem aspektów moralnych, a także innych: prawnych, religijnych, psychologicznych i psychospołecznych (por. K. Pę-bek, 1998; E. Fenwick, R. Walker, 19%; Z. Izdebski. A. Jaczewski, 1999; Dojrzewanie do tycia..., 2000; Ku dojrzałej..., 1996).

Warunki skutecznego wychowania seksualnego

Wychowanie seksualne w szkole przebiega na ogół w sposób okazjonalny, tj. w ramach godzin wychowawczych oraz lekcji biologii, języka polskiego, historii, religii lub etyki i wychowania fizycznego, albo w formie specjalnego cyklu lekcji, odbywanych ostatnio pod nazwą wychowania prorodzinnego lub wychowania do życia w rodzinie. W tym ostatnim przypadku dużą wagę przywiązuje się do wyrażenia na nie zgody zarówno przez uczniów, jak i rodziców. W obu sytuacjach skuteczność wychowania zależy od niemal tych samych uwarunkowań. Są nimi m.in.: przykładne życie osób zajmujących się wychowaniem seksualnym oraz uświadamianie seksualne we właściwym czasie, bez nadmiernej gorliwości i w formie dialogu.

Przykładne życie o s ó b odpowiedzialnych za pozytywne wyniki wychowania seksualnego polega głównie na codziennym ich postępowaniu zgodnie z obowiązującymi powszechnie normami i wartościami moralnymi. Są to osoby cieszące się u uczniów niekwestionowanym autorytetem moralnym, w pełni przez nich akceptowane, rozumiane i szanowane. Ich sposób