IMGB10

ogórka uważa się 0,10—0,12%. W zagraniczne) literaturze stężenie C0₂ wyraża się często w mniejszych jednostkach — vpm, czyli częiciech objętościowych na milion. Powietrze atmosferyczne zawiera średnio 330 vpm.

W metodach uprawy ogórka na biologicznie grzejących podkładach ze słomy, czy ostatnio z mieszaniny kory i pomiotu kurzego, przykrytych podłożami organicznymi wzbogacanie atmosfery pomieszczeń w dwutlenek węgla jest zbędne, gdyż szybko przebiegającym procesom rozkładu materiałów organicznych, oprócz wzrostu temperatury. towarzyszy wydzielanie się do atmosfery znacznych ilości C0₂, i to nie tylko w okresie intensywnego grzania podkładów biologicznych, lecz przez cały sezon upra-| wowy. Badania Slack a i Hand a (1985)1 prowadzone w Littlehampton w Wielkiej Brytanii wykazały, że w słoneczne dni przyj całkowicie otwartych wietrznikach szklarni stężenie pomiędzy roślinami ogórka uprawianymi w wełnie mineralnej może być o ponad 10% niższe niż na zewnątrz. Przyj zamkniętych wietrznikach stężenie C0₂ spada do 50—100 vpm. tj. poniżej poziomuj niezbędnego dla przebiegu fotosyntezy.

W innych doświadczeniach w uprawie w kontenerach z wełną mineralną, trwającą do połowy sierpnia, stwierdzono, że wzbogacając atmosferę szklarni w C0₂ do poziomu 350—400 vpm bez względu na to. czy wentylacja była otwarta czy zamknięta uzyskuje się wyzsze plony. W porównaniu zej szklarnią, w której nie wzbogacano atmosfery w C0₂ uzyskano wzrost liczby owoców o 8%. masy owoców o 11% i dochodu o 12%. Po odjęciu kosztów związanych ze wzbogacaniem atmosfery w C0₂ zysk był nadal wyzszy o 10%. Autorzy są zdania, że także w uprawie ogórka w podłożach organicznych z materiałów trudno rozkładających się (torfy, kory. węgiel brunatny) przy ogrzewaniu technicznym wzbogacanie atmosfery pomieszczenia w C0₂ do poziomu 1000—1200 vpm, w okresie, kiedy nie stosuje się jeszcze wietrzenia, tj. do połowy kwietnia, oraz do poziomu 380 vpm w innych okresach uprawy, także w dni, kiedy wietrzniki są otwarte, warunkuje wysokie plony i jest bardzo opłacalne.

Na stężenie C0₂ w szkłami wzbogacanej w len gaz mają wpływ liczne czynniki, takie jak liczba i wielkość roślin, szczelność pomieszczenia, intensywność światła, szybkość wiatru, temperatura i wilgotność powietrza wewnątrz i na zewnątrz szklarni. Wiele z tych czynników zmienia się gwałtownie, stąd ilość C0₂, jaką należałoby dodawać dla utrzymania w miarę stałego poziomu, jest również bardzo zmienna. Najlepszą metodą ustalenia dawki C0₂ byłaby ciągła kontrola stężenia tego gazu i stałe jego dozowanie. Wyposażenie w urządzenia umożliwiające taką kontrolę jest jeszcze bardzo drogie i dlatego w warunkach produkcyjnych ustala się z góry godziny w świetlnej fazie doby, w których należy stosować wzbogacanie w C0₂. a także dawkę tego gazu. Doświadczalnie ustalono, że w miesiącach letnich dawka ta powinna wynosić 2—4 g C0₂ na 1 m^: na godzinę, co powinno nie dopuścić do spadków stężenia dwutlenku węgla powodujących zmniejszenie intensywności procesów asymilacyjnych.

W ciągu doby gazowanie powinno trwać 5—8 godzin i rozpoczynać się godzinę-pół-torej po wschodzie słońca.

8.1.4. Wymagania pokarmowe i potrzeby nawozowe

Ogórek jest w naszym kraju warzywem, w którego uprawie pod osłonami uzyskuje się najwyższe plony z jednostki powierzchni. Znaczną część świeżej masy (75—80%) stanowią u ogórka owoce. Przeciętne ilości składników mineralnych, jakie są pobierane przez rośliny ogórka w zależności od wysokości plonu podano w tabeli 8.3.

Biorąc pod uwagę płytkie korzenienie się ogórka, znaczną dysproporcję między masą korzeni a nadziemną częścią rośliny oraz wrażliwość tego gatunku na zasolenie, niezwykle ważne staje się systematyczne i precyzyjne nawożenie tego warzywa.

Wysokie wymagania pokarmowe i potrzeby nawozowe ogórka w uprawie pod osłonami zaspokajane są w uprawie w glebie wysokim nawożeniem organicznym oraz mineralnym, stosowanym przed sadzeniem i pogłównie. Zadaniem nawożenia organicznego jest jednak zawsze przede wszystkim nadanie glebie odpowiednich właściwości

, 0 3 Przeciętne ilości składników mineralnych pobierana przez roślinę w uprawie szklarniowej w zależności od wielkości plonu (wg Geisslera

Plon handlowy® kg i 1 rośliny	Wytworzona świeża mata w kg na 1 roślinę	N	Ilość pobieranych składników mineralnych w g na 1 roślinę
			IM	P	Ca	Mg
30	m	42	67	11.0	34	5.9
25	31 fi	36	58	9,2	30	5.1
20	24,8	30	49	7,4	26	4.3
15	19,0	23	40	5,6	22	3,5
10	13.2	17	31	3.8	17	2.1

tycznych i od tego zależy rodzaj oraz wiel-to# dawek nawozów organicznych. Wyma-ginia pokarmowe ogórka można zaspokoić u pomocą nawozów mineralnych, których tyiśt ustala się na podstawie analizy che-micznaf gleby, podłoża lub pożywki. Dla olueślenia wielkości nawożenia podstawo-Aigo analizę gleby wykonuje się przed sakiem rozsady. Rodzaje nawozów, wiel-I iott dawek i częstotliwość nawożenia po-glównego ustala się na podstawie analizy piób gleby lub podłoży pobieranych systematycznie w okresie wegetacji co 3—4 tygodnia-

j 8.1.5. Terminy uprawy i stanowisko w planie ■ zagospodarowania pomieszczenia

Ogórek może być uprawiany we wszystkich pomieszczeniach, zarówno wysokich, jak i niskich. W szklarniach i wysokich tunelach prowadzony jest przy podporach w górę, dófki czemu dobrze wykorzystuje się znacz-j ty objętość pomieszczenia. Ze względu na ! płożący charakter wzrostu, przy sadzeniu | malej liczby roślin na jednostce powierzchni ipbskiej uprawie, dobrze wykorzystują one powierzchnię niskich pomieszczeń produk-! cyjnych, tj. skrzyń inspektowych czy niskich tuneli foliowych.

We wszystkich pomieszczeniach ogórek |M uprawą główną, trwającą większą część otoew wegetacyjnego.

Szklarnie ogrzewane. Najczęstszym terminem sadzenia ogórka jest tu styczeń i luty. Ze względu jednak na wysokie koszty prowadzenia uprawy w tym czasie, rozpoczynanie jej przed połową lutego staje się nieuzasadnione i będzie prawdopodobnie mniej opłacalne. Najcieplejsze szklarnie przeznaczone do wczesnej uprawy ogórka powinny być od grudnia do połowy lutego wykorzystane do pędzenia różnych warzyw, uprawy sałaty masłowej. rzodkiewki, kalarepy lub pieczarek U naszych zachodnich sąsiadów zaczyna się upowszechniać uprawa ogórka w szklarniach na walach po zimowej uprawie pieczarek.

Zakończenie wczesnej uprawy ogórka przypada zwykłe na okres od połowy czerwca do połowy lipca. Poplonem po ogórku jest zwykłe pomidor w uprawie opóźnionej. Za korzystniejszy jednak poplon uważa się paprykę, zwłaszcza przy kilkuletnim użytkowaniu tych samych podłoży organicznych w uprawie ogórka, np. na zagonach czy stołach ogrzewanych technicznie, gdyż jak wykazały wieloletnie doświadczenia (Pudel -ski i in. 1982. Pudelski, Wójcik-Wojtkowiak 1985) w kilkuletniej uprawie ogórka w podłożach organicznych już po pierwszym roku powstają z rozkładających się resztek roślin po ich sprzęcie (głównie korzeni) substancje fitotoksyczne dla ogórka. Substancje te mają charakter związków fenolowych i gromadzą się z upływem lat (Politycka i in. 1985). Jesienna uprawa pomidora nie przeciwdziałała gromadzeniu się tych substancji. Zmniejszanie się fitotoksyczności jest natomiast bardzo wyraźne po wprowadzeniu papryki jako uprawy poplonowej.

Do energooszczędnego programu całorocznego zagospodarowania szklarni ogrze-