IMGB27

212 Warzywa liściowe

getyczne i w rezultacie zwiększa dJI

z jednostki powierzchni. Powstał

"a*

tworzące rozetę liściową lub główkę. Odmiany sałaty typu liściowego są powszechnie uprawiane obok sałaty masłowej głowiastej w Ameryce Północnej. W Europie natomiast uprawia się głównie sałatę masłową tworzącą główki.

Przełamanie w wyniku prac hodowlanych wyraźnej reakcji fotoperiodycznej sałaty masłowej pozwala wyróżnić odmiany przydatna do uprawy jesiennej (IX—XII), zimowej (XII—III) i wiosennej (lll-V).

Wymagania stawiane odmianom przeznaczonym do uprawy jesiennej i zimowej to przede wszystkim, szybki wzrost i dobre wiązanie główek podczas krótkiego dnia, o małej intensywności światła, oraz odporność na choroby pochodzenia grzybowego, które w podwyższonej wilgotności powietrza znajdują idealne warunki rozwoju i powodują duże straty. Ponadto dużą wagę w hodowli nowych odmian przywiązuje się ostatnio do szybkości wzrostu sałaty w temperaturze niższej od optymalnej. Uprawa odmian przystosowanych do dość nisi^ I peratury i ograniczonych warunków Ij nych pozwala na duże oszczędności ^

w tym celu bank genotypów sałaty. >" jest genotyp sałaty, która może rosnąć _vvl'⁸i peraturze minimalnej 7°C w dzień i nocą, przy niskiej intensywności światu _/t enik 1982).    H

Wzrost i rozwój odmian zimowych pn, rga normalnie przy 7-12-godzinJ dniu. Optymalna długość dnia dla tychM mian to 9—11 godzin. Podobne wymagani mają odmiany jesienne. Odmiany $ai_at> przeznaczone do uprawy wiosennej wymj. gają co najmniej 12-godzinnego oświetla, nia, a wzrost i wiązanie główek przebiegają najlepiej przy 12—14-godzinnym dniu. Dłuższy dzień powoduje u tych odmian wybijanie w pędy kwiatostanowe.

Odmian sałaty masłowej głowiastej jest bardzo dużo. Odmiany polecane do uprawy w różnych okresach, znajdujące się w Rtjt-

Tabela 9.3. Przydatność niektórych odmian sałaty masłowej do uprawy w różnych okresach roku

Odmiana	Firma
Alka	SHRO Urlichów
Am puls	de Moa
Arniko	SHRO Urtichiw
Ara	SHRO Urlichów
As-44	IHAR Radzików
Atena	SHRO Urlichów
Berbilo	Vandenberg
Dęci Minor	Rijk Zwaan
Glttłle	Royal Sluis
Hag Edgar	Royal Sluis
Hamlet	Royal Ślub
Isolde	Royal Ślub
JuUet	Royal Ślub
|Maja	SHRO Urlichów
■ Marcia	Royal Ślub
■Marta	SHRO Urlichów
! Minutę	Rijk Zwun
I Nono	Rijk Zwun
Omega	Rijk Zwaan
jOtba	Ślub Grool
Promyk	IW Reguły
Ravd	Rijk Zwaan
Reskim	Rijk Zwaan
Saibi	Rijk Zwaan
Schną	fejo
Sonata	IW Reguły
Syrena	1 IW Reguły

I

Ul

IV

VI

VII

Qdmnn i niektóre spoza Rejestru, ^t*wi• tabela 9.3.

01.1.7. Produkcja rozsady

^1^ pod osłonami uprawia się z bezpo-jrtdmego siewu na miejsce stale lub z rozbiły, Wysiew nasion na miejsce stale od-się za pomocą precyzyjnych siewni-u^, które wysiewają je w takiej rozstawie.

jakie] mają rosnąć rośliny. Jest to możliwe Otynie wtedy, gdy się używa nasion otocz-to«anych. o wysokiej zdolności kiełkowania l$_99%). Siew nasion bezpośrednio na mftjcrn stale zaczyna być stosowany w Pol-gt, zwłaszcza gdy zamierza się uprawiać jjłatę na dużej powierzchni. Sposób ten w znacznym stopniu zmniejsza nakłady pracy. ponieważ nie produkuje się rozsady. 2 drugiej jednak strony uprawa sałaty z roz-sidy trwa znacznie krócej, co pozwala lepiej wykorzystać powierzchnię. W korzystnych warunkach termicznych i świetlnych przygotowane rozsady trwa około czterech tygodni .Właściwie rozwinięta rozsada ma co

jipnieP4»=&-Iiści. *

Wysiew nasion sałaty do uprawy jesienną rozpoczyna się w sierpniu. Wysoka tern-peratura w pełni lata jest często przyczyną dych wschodów nasion. Optymalna tempe-raturado wschodów wynosifl 5—21 °C< Kiełkowanie nasion można poprawić, chłodząc uprzednio namoczone nasiona w lodówce w temperaturze około 4°C przez 3—5 dni przed siewem lub mocząc je przez 15 minut w roztworze kinetyny w stężeniu 70—100 ppm. Kinetyna powinna być rozpuszczona w małej ilości alkoholu przed wymieszaniem z wodą. Po zastosowaniu kinetyny nasiona należy przesuszyć. Po tym zabiegu zdolność Matkowania w wysokiej temperaturze utrzymuje się przez cały rok (Wittwer, Honma 1979).

Oobre efekty uzyskuje się również mocząc nesiona przez 9 godzin w 1 -procentowym roztworze fosforanu potasowego o temperaturze 15“C (Guedes i in. 1980). Nasiona należy także zaprawiać przeciw chorobom grzybowym, a następnie wysiewać do skrzynek wypełnionych substratem torfowym lub ziemią ogrodniczą. Można też wysiewać bezpośrednio na zagony lub na stoły szklarni. Tan ostatni sposób stosuje się tylko wtedy, gdy gleba w szklarni została przed siewem zdezynfekowana. Zabieg ten jednak powoduje, ze szklarnia przez tydzień lub dwa jest wyłączona z produkcji.

Siew nasion może być rzutowy lub rzędowy. Jeśli rośliny będą pikowane, siejemy gęściej. Wysiewamy około 1.5 g, nasion na skrzynkę lub 5—8 p na 1 mTi Wysiane nasiona należy przykryć cienką warstwą podłoża i podlać. Świeże nasiona lepiej kiełkują na świetle, nie przykryte. Sałata jest wrażliwa na wahania wilgotności podczas kiełkowania. Dlatego rozciągnięcie folii na zasianej powierzchni gwarantuje utrzymanie wysokiej wilgotności i dobre kiełkowanie nasion. Z chwilą pojawienia się wschodów folię należy usunąć.

Siewki w fazie rozwiniętych liścieni pikuje się do doniczek różnego typu lub bezpośrednio na zagony lub stoły. Zastosowanie doniczek do produkcji rozsady skraca okres wegetacji roślin i poprawia jakość plonu, ponieważ nie dopuszcza się po przesadzeniu do zahamowania wzrostu roślin. Po pikowaniu utrzymuje się temperaturę na poziomie 15—18 C w dzień i 12—13^:C nocą Po 3—4 tygodniach od pikowania sadzi się na miejsce stałe. W krajach zachodnich często proces produkcji rozsady jest całkowicie zmechanizowany, począwszy od siewu az po wysadzenie na miejsce stale.

Wysadzanie rozsady doniczkowej bezpośrednio do gleby w szklarni lub na zagony wypełnione substratem torfowym, torfo-wo-korowym lub węglem brunatnym o odpowiedniej granulacji, powinno być tak wykonane, aby co najmniej 1/3 wysokości doniczki wystawała ponad powierzchnię. Mniejsze jest wtedy ryzyko porażenia przez choroby grzybowe poprzez szyjkę korzeniową. Ponadto takie ustawienie zapewnia lepszą cyrkulację powietrza, obniżenie wilgotności w przyziemnej warstwie atmosfery, a tym samym zahamowanie rozwoju chorób.

9.1.1.8. Technologie uprawy

Sałata może być uprawiana wieloma metodami: bezpośrednio w glebie, w różnego rodzaju podłożach organicznych, w urządzeniach hydroponicznych. w tym w cienkowarstwowych kulturach przepływowych, oraz w walnie mineralnej.