IMGh24

83

Małgorzata Kowafflc-Olubińska - Zwiększanie szans edukacyjnych dzieci R7ftfoińiptnirh

cytowanej autorki - do programu metody projektów (theproject approach), dającej wiele okazji zarówno do aktualizowania możliwości intelektualnych, jak też do nabywania i stosowania, w znaczącym dla dzieci kontekście, pojęć i umiejętności matematycznych oraz sprawności w zakresie czytania. Praca nad projektem umożliwia rozwój dziecięcej wyobraźni, zainteresowanie otoczeniem, angażowanie się w prowadzenie obserwacji i dogłębne badania oraz przedstawianie ważnych zjawisk występujących w bliskim dziecku środowisku. Wybieranie projektów związanych z bliskim środowiskiem jest niezwykle istotne, ponieważ gromadzone doświadczenia mają wówczas dla dzieci znaczenie, sens, co jest niezwykle ważne z rozwojowego punktu widzenia. Dzieciom starszym, które potrafią czytać i pisać samodzielnie, praca nad projektem stwarza okazję do podejmowania inicjatywy, przyjmowania odpowiedzialności, podejmowania decyzji, dokonywania wyborów, realizowania własnych zainteresowań. W przypadku młodszych dzieci praca nad projektem wymaga zwykle wskazówek i rady ze strony nauczyciela. W każdym razie zarówno udzielanie wskazówek, instruowanie, jak i samodzielna lub zespołowa praca na projektem powinny zająć - zdaniem L. G. Katz - znaczące miejsce w programie przedszkolnym³⁰.

Na odnotowanie zasługuje też stanowisko amerykańskiego Komitetu do spraw Pedagogiki Wieku Dziecięcego (Committee on Early Childhood Pedagogy), wyrażone w książce Eager to Leam. Educating Our Preschoolers, ze względu na dostrzeżenie i zaakcentowanie w nim ważnej roli dorosłych, jaką mają do wypełnienia w procesie edukacyjnym. Przyjmuje się, że istotnym warunkiem efektywnego procesu uczenia się i rozwoju dziecka jest przebywanie w wspierającym środowisku, zaś najważniejszym elementem takiego środowiska jest odpowiedzialny i żywo reagujący dorosły (responsible and responsive adult). Rodzice, nauczyciele i inne osoby opiekujące się dzieckiem pobudzają jego rozwój wtedy, gdy tworzą sytuacje, które mogą budować i rozszerzać zakres dziecięcych kompetencji, a za takie uznaje się te, które stanowią wyzwanie dla dziecka, ale jednocześnie znąjdują się w jego zasięgu³¹.

Przedstawione tu stanowisko przywołuje na myśl tezy zawarte w teoriach J. Pia-geta, L. S. Wygotskiego i J. Brunera.

Według J. Piageta dziecko konstruuje swój sposób rozumienia świata w trakcie własnej aktywności i w interakcji ze światem. Wiedza fizyczna, logiczno-matema-

³⁰    L. G. Katz, Curriculum Disputes in Early Childhood Education, ERIC Clearinghouse on Ele-mentary and Early Childhood Education. December 1999. Dostępny w Internecie pod adresem: http:// ericeece.org/pobs/digests/1999/katz99b.html; L. G. Katz, S. C. Chard, Issuesin Selecting Topicsfor Projects, ERIC Clearinghouse on Elementtary and Early Childhood Education, October 1998. Dostępny w Internecie pod adresem: http://ericeece.org/pubs/digests/1998/katzpr.98.html; L. G. Katz, The Project Approach, ERIC Clearinghouse on Elementary and Early Childhood Education, April 1994. Dostępny w Internecie: http://ericeece.org/pubs/digests/1994/lk-pro94.html.

³¹    National Research Council (2001) Eager to Leam: Educating Our Preschoolers. Committee on Early Childhood Pedagogy, B. T. Bowman, M. S. Donovan, M. S. Burns. Commission on Behavioral and Social Sciences and Education. Washington, DC: National Academy Press. Książką dostępna też w Wirtualnej Bibliotece pod adresem: http://www.nap.edu/exeGSumm/0309068363.html.