W przykładzie pojawiła się niezwykle ważna w kontekście konsolidacji kategoria, jaką jest wartość firmy. Od strony rachunkowej została ona obliczona jako zapłata za przejęte udziały (koszt inwestycji) odjąć aktywa netto na dzień przejęcia. Ponieważ okazało się, iż zapłata była większa niż aktywa netto mieliśmy do czynienia z dodatnią wartością firmy:
Dodatnia wartość firmy (goodwill)
Przyszłe korzyści ekonomiczne wynikające z aktywów, których nie można przypisać do konkretnego ich składnika.
Powyższa definicja pozwala nam odpowiedzieć na istotne pytanie, dlaczego ktoś zdecydował się więcej niż to wynika z wartości księgowej przejmowanego podmiotu. Prawdopodobnie kupujący dostrzega w tej inwestycji potencjał na przyszłość, który umożliwi mu generowanie większych korzyści ekonomicznych w postaci gotówki niż by na to wskazywały istniejące aktywa netto. Można porównać to do sytuacji, gdy ktoś przepłaca za działkę budowlaną, ale potem okazuje się, iż kupił ją ze względu na ukryty w ziemi skarb. Należy pamiętać, że aktywa to nic innego jak „obietnica gotówki” na przyszłość. Skoro takiej obietnicy nie jesteśmy w stanie przypisać do konkretnego składnika majątku, gdyż to właśnie w całej jednostka drzemie ten potencjał, należy wykazać dodatnią wartość firmy jako osobną kategorię w ramach aktywów.
Warto zaznaczyć, iż kategoria wartości firmy może pojawić się tylko i wyłącznie w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Zanim przejdziemy do wyjaśnienia, dlaczego tak jest zaznaczmy jeszcze, że teoria rachunkowości wyróżnia dwa jej rodzaje:
- powstałą w wyniku nabycia innej jednostki (różnica między kosztem inwestycji a aktywami netto na dzień przejęcia - zobacz przykład 2)
- wygenerowaną samodzielnie przez jednostkę ( bliska potocznemu znaczeniu tego pojęcia, dobra renoma i uznanie na rynku wynikające z wieloletniego budowania swojej pozycji).
Czy obie powyższe rodzaje wartości firmy spełniają definicję aktywów, co umożliwiłoby ich ujęcie w sprawozdaniu finansowym?
Aktyw
Zasób kontrolowany przez jednostką o ustalonej w sposób rzetelny wartości, będący wynikiem przeszłych zdarzeń, dzięki któremu jednostka osiągnie korzyści ekonomiczne w przyszłości.
W świetle powyższej definicji odpowiedź brzmi nie, jeśli chodzi o wartość firmy wygenerowaną samodzielnie, gdyż nie jesteśmy w stanie przypisać do niej rzetelnej wartości. Ta wartość konkretyzuje się natomiast w przypadku transakcji zakupu jednostki, ponieważ nie ma bardziej obiektywnego miernika wartości zasobu niż transakcja na warunkach
4
Autor: Anna Gierusz & Maciej Gierusz