Kukułka0

IX. Maksymalizacja potrzeb i Interesów podmiotowych...

świadczeniach i poznanych prawidłowościach, ale powinna zakładać również zjawiska i sytuacje hipotetyczne, które mogą zaistnieć w przyszłości. Jednakże konieczność brania pod uwagę sytuacji hipotetycznych utrudnia realizację koncepcji polistrategicznych, jak również przestrzeganie wymogu racjonalności analizy w odniesieniu do sytuacji, w których irraejonalnośe odgrywa znaczną rolę.

Poiistrategia państwa koncentruje się na aspektach operacyjno-prakseologicznych jego polityki ogólnej i zagranicznej. Cele połi-strategiczne stają się wartościami motywacyjnymi działań politycznych i interakcji międzynarodowych państw, Jeśli w polityce stałym ośrodkiem zainteresowania jest zagadnienie interesu politycznego, to w polistrategii ośrodkiem koncentracji uwagi staje się każdorazowo zagadnienie wysunięte przez strategię ogólną (łącznie polityczną, ekonomiczną, społeczną i wojskową), która odgrywa rolę dominującą w danej sytuacji i rzutuje w przyszłość stosunków' międzynarodowych. Wybór ośrodka koncentracji danej koncepcji polistrategicznej należy do tych, którzy podejmują decyzje w skali polistrategicznej i mają świadomość konieczności przystosowania ich do decyzji politycznych, Muszą oni pamiętać, że decyzja polistrategiczna stanowi nie tylko wybór racjonalny i celowy, lecz także ma to być wybór rozważnie i dynamicznie ukierunkowany. Idzie w tym wyborze o osiągnięcie powodzenia oraz uniknięcie niepowodzenia oraz o wyprzedzanie konkurentów i okoliczności.

Zasada racjonalności zakłada przyjęcie pewnej filozofii i aksjologii widzenia świata, logicznego i spójnego przystosowania środków do celów oraz rozsądnego wykorzystania czynników subiektywnych i nieracjonalnych. Połistrategiezna projekcja przyszłych sytuacji opiera się aa zasadzie ciągłej adaptacji przewidywań wcześniej ustalonych. Wpływa na to wymóg nieustannego przystosowywania się połistrategii do zmieniających się motywacji gry strategicznej oraz ewolucji sytuacji i środowiska międzynarodowego. W działaniach polisiraiegieznyeh wszystko sprowadza się do kierunku i skali wysiłku, na który składa się technika, stosunki społeczno-polityczne, doktryny, czas, przestrzeń i inne czynniki zachowań strategicznych oraz sposób ich wykorzystania w określonym kierunku.

Poprawne wykorzystanie analizy polistrategicznej stosunków międzynarodowych wymaga podejścia projekcyjnego, antycypującego określoną przyszłość. Rozumowanie w ramach tego podejścia powinno być związane z racją stanu, narodowo-państwowym interesem i racjami ogólnoludzkimi, które uzasadniają lub usprawiedliwiają „własną” polistrategię i odrzucają polistraćegie przeciwne. Potrzebne jest przy tym globalne widzenie zdarzeń, problemów i wizji stosunków międzynarodowych, nie odrywając uwagi od zjawisk i procesów najistotniejszych dla szczebla ł zakresu danej polistrategii.

2. Stosowanie przemocy

W historii, stosunków międzynarodowych przemoc była dawniej traktowana jako usprawiedliwiony środek maksymalizacji interesów władców i państw, gdyż interpretowano ją jako przejaw funkcjonowania „stanu natury”. Konfiguracje stosunków sił i oparte na nich konstelacje dyplomatyczne wskazywały zwykle możliwości i sposoby wpływania na regulowanie życia międzynarodowego. Były one inne w warunkach ładu dwubiegunowego (jak np, w okresie średniowiecznej rywalizacji cesarstwa i papiestwa czy konfrontacji dwóch bloków polityczno-wojskowych w okresie „zimnej wojny”), inne zaś w warunkach ładu wielobiegunowego.

Przemoc oznaczała zwykle uruchamianie różnych elementów potęgi państwa (przestrzennych, demograficznych, technologicznych, wojskowych im.), aby osiągać zamierzone rezultaty, a zwłaszcza pożądane zachowania innych państw. W drugiej połowie XX wieku spadało znaczenie wojskowych czynników przemocy. Do wymuszania odpowiednich zachowa?! jednych państw przez inne państwa coraz częściej wykorzystywano czynniki ekonomiczno-finansowe, Dotyczą one zwłaszcza państw kredytobiorców i zadłużonych. W następnej kolejności idą czynniki technologiczne, obejmujące kwestie nabywania i inwestowania nowoczesnych technologii. Rozciągają się one również na technologie wojskowe. Odpowiednio wykorzystywane, wszystkie ie czynniki oddziałują propagandowo na opinię publiczną i na decydentów politycznych. Znajdująca się pod presją

169