Kukułka9

IX, Maksymalizacja potrzeb i interesów podmiotowych.,.

wanta mchu sił oraz środków w przestrzeni i czasie. Stopniowo traktowano ją jako system wiedzy i metodę rozumowania niezbędnego dla mężów staniu wojskowych, dyplomatów i prognostyków, których zadaniem jest określanie uwarunkowanych działań wskazanych ze względu na okoliczności mogące się pojawić w przyszłości. Pod koniec XX wieku strategia była już utożsamiana ze sztuką mierzenia oraz łączenia wszelkich środków narodowych, państwowych czy międzynarodowych, aby zapewnić powodzenie założonych na przyszłość interesów i korzyści. W takim rozumieniu strategia wiąże się ściśle z polityką zagraniczną państw i ze stosunkami międzynarodowymi. Odnoszona jest najczęściej do skonfliktowanego środowiska i do instrumentalnego wykorzystania różnych środków w imię realizacji i założeń konkretnej polityki. Różnorodność przesłanek i celów strategicznych sprawia, że istnieje- wielość strategii, powiązanych z wielością polityk szczegółowych.

Z punktu widzenia nauki o stosunkach międzynarodowych użyteczne jest wyodrębnienie połistrategii narodowo-państwowych oraz strategii sektorowo-branżowych. Połistrategie narodów i państw łączą szczegółowe strategie sektorowo-branżowe, a zwłaszcza polityczną, ekonomiczną, obronną, dyplomatyczną i rozwojową. W ramach połistrategii kształtują się i ewoluują wspominane wizerunki międzynarodowe oraz akcentowana jest hierarchia oczekiwanych potrzeb, interesów i korzyści w środowisku międzynarodowym. Idzie o to, aby poprzez wdrażanie założeń połistrategii stwarzać szanse ich maksymalizacji w pożądanym, a zatem korzystnym ladzie międzynarodowym. Efektywność połistrategii narodów i państw' zależy nie tylko od ich indywidualnych wysiłków, lecz także od odpowiedniego wiązania własnych wysiłków z. wysiłkami innych narodów i państw, których długofalowe interesy i cele są lub mogą być zbieżne z nimi. Strategie sektorowo-branżowe są uprawiane w ramach poszczególnych polityk publicznych państw, za które odpowiadają oddzielne resorty państwowe. Wymagają one korelacji w ramach ogólnej połistrategii państwa, aby koncentrować wysiłki oraz wspomagać wszystkie wysiłki strategiczne. Strategie sektorowo-branżowe uprawiają także wyspecjalizowane organizacje i instytucje międzynarodowe (jak np. banki, koncerny czy organizacje wyspecjalizowane systemy ONZ), które przyjmują zbiorowo założenia swych strategii. Dokonuje się to często w warunkach rywalizacji i konfrontacji wewnątrz tych organizacji. Na ukierunkowanie takich strategii mają ciągle wpływ polislrategie państw, zwłaszcza większych i silniejszych.

Należy podkreślić, że obiektywne procesy rozszerzania się stosunków międzynarodowych i rozpad systemu kolonialnego zwiększyły znacznie liczbę polistrategii narodowo-państwo wy ch. Stały się one nie tylko liczniejsze, lecz także bardziej zróżnicowane pod względem horyzontu czasowego i geopolitycznego. Wymagają różnych grup specjalistów, angażują coraz hardziej członków kierownictw politycznych i rządowych państw, a zatem i specjalistów z różnych resortów, ponieważ związki polistrategii z ogólną polityką państw są znacznie silniejsze niż związki strategii cząstkowych. •

Przedmiotem zainteresowania polistrategii państw są zmieniające się, ale istotne z punktu widzenia interesów narodowo-państwowych zachowania czynne (interakcje) i bierne (zaniechania) środowiska międzynarodowego, które miały miejsce w przeszłości, wiążą się. z teraźniejszością oraz rzutują w przyszłość, Jednocześnie chodzi

0    analogiczne zachowania i interakcje państw wobec środowiska międzynarodowego. Treści każdej polistrategii odpowiadają określone wartości i koszty zgodne z dominującym sposobem myślenia politycznego w każdym państwie, Rzutując w przyszłość środowiska międzynarodowego, wskazują one możliwy wybór typów, rodzajów

1    form przyszłych stosunków spośród możliwych stosunków współpracy; współzawodnictwa, rywalizacji, konfliktu i walki. Dotyczą także intensywności możliwego przejawiania się poszczególnych stosunków poprzez stany przyjaźni, obojętności, sojuszu czy wrogości oraz metody dialogu, perswazji ery groźby.

To, co odróżnia polistrategie od polityki zagranicznej państw, to konieczność brania pod uwagę nie tylko sytuacji realnych, znanych i prawdziwych, lecz jeszcze w większym stopniu sytuacji nierealnych, nieznanych, możliwych i prawdopodobnych. Albowiem wizja polistrategiezna nie może się opierać jedynie na rzeczywistych do-

167