Kukułka2

IX. Maksymalizacja potrzeb i interesów podmiotowych.*,

NZ, w której nie były w stanie przeforsować swoich hegemonicznych postulatów wobec Iraku). Wyjątkowy po „zimnej wojnie” hegemo-nizm USA nie zdobył jednak akceptacji, a tym bardziej sympatii większej ilości państw, gdyż przeważają dziś postawy i oczekiwania umacniania reguł partnerskiego współżycia międzynarodowego oraz kształtowania ładu wiełofategtmowego.

3. Perswazja i propaganda

Do maksymalizacji interesów, celów i korzyści podmiotowych uczestników stosunków międzynarodowych w wysokim stopniu przyczyniają się odpowiednie metody perswazji i propagandy. Perswazja dotyczy przekonywania partnerów czy konkurentów do przyjęcia określonych tez, wniosków lub sposobów postępowania. Propaganda obejmuje rozpowszechnianie idei, poglądów i propozycji w środowisku międzynarodowym, aby odnieść z tego określone korzyści. Sumarycznym wyrazem perswazji i propagandy jest. międzynarodowa opinia publiczna, obejmująca w sposób spontaniczny zespoły stwierdzeń i reakcji myślowych.

Opinia publiczna jest przede wszystkim zjawiskiem narodowym, zakorzenionym w historii i kulturze oraz rozpowszechnianym przez różne publikatory. Niektóre nurty opinii publicznej są związane z ideami transnarodowymi i kosmopolitycznymi. Międzynarodowa opinia publiczna kształtuje się poprzez zbliżanie opinii narodowych. Dokonuje się to na trzy sposoby: 1) drogą ujawniania zbieżnych punktów widzenia przedstawicieli rządów w formie debat, uchwał i wniosków, chociaż często nie mają one wsparcia w dochodzeniu do realizacji; 2) drogą spontanicznych zbieżności różnych opinii narodowych na określony temat, chociaż nigdy nie dochodzi do ich identyczności, a podobieństwa są akcentowane jedynie w środkach masowej informacji i w sondażach opinii publicznej; 3) drogą ściślejszej lub luźniejszej korelacji działań grup aktywnych społecznie i równolegle w wielu krajach na rzecz obrony jakiejś sprawy (np. przeciwko wojnie, przeciwko represjom czy w obronie więźniów politycznych), czemu towarzyszą różne formy propagandy (jak ulotki, manifestacje, wiece i rezolucje).

Znaczenie międzynarodowej opinii publicznej zależy od stopnia legitymizowania przez nią istniejących stanów rzeczy w środowisku międzynarodowym, od kojarzenia zasady bezpieczeństwa zbiorowe-go z- prawami narodów i państw oraz z prawami człowieka do wszechstronnego rozwoju, Jej rola polega także na waloryzacji punktów -widzenia i interesów krajów słabiej rozwiniętych oraz na stymulowani o nowej redystrybucji zasobów i sil w świecie, aby stabilizować pluralistyczny, wieiobiegunowy i partnerski ład międzynarodowy.

Mniejsze znaczenie mają spontaniczne odruchy masowe, gdyż są one mniej spójne i bardziej zmienne oraz w sposób doraźny odwołują się do prestiżu i interesu narodowego. Ich odbiciem są sondaże międzynarodowej opinii publicznej, które w istocie stanowią zestawy opinii narodowych. Ma na nie wpływ ideologia nacjonalizmu, która nie ma większego wpływu na decyzje i zachowania innych uczestników stosunków międzynarodowych..

Bardziej dynamicznie oddziałują na opinię międzynarodową grupy wywierające presję w określonych sprawach i tworzące ruchy międzynarodowe, Jednakże ich słabością jest często wielość i kon-tradyktoryjność podnoszonych spraw, wykorzystywanie kwestii międzynarodowych do polityk wewnętrznych oraz trudność harmonizacji aktywności międzynarodowej w grupie krajów objętych tą aktywnością.

Ogólnie można stwierdzić, że międzynarodowa opinia publiczna jest efektem dialekty ki napięć w stosunkach między rządami a ich krajowymi opiniami publicznymi, jak również między zbiorowos-ciami rządów a siłami, które zmierzają do przekształcania ładu międzynarodowego. W ramach tej dialekty ki napięć dokonuje się realizacja różnego rodzaju presji, głównie psychologicznych i politycznych, na rzecz określonych opcji działań i oddziaływań międzynarodowych, związanych z pewnymi silami, interesami i ideologiami,

Ważnym czynnikiem presji psychologicznej jest propaganda. Jej wpływ rośnie wraz z rozwojem środków masowej informacji, chociaż wielu polityków sądzi, że wpływ ten nie jest wystarczający. Okazuje się, że kiedy przedmiot propagandy jest skromny, jej od-

173