m14

54 Metafory u^r naszym życiu

bierność ma większą wartość niż aktywność. Ogólnie biorąc, wydaje się, że główne orientacje góra-dół. w-poza, central-: ny-pery feryjny. czynny-bierny itd. występują we w szystkich kulturach, ale to, jak poszczególne pojęcia są. zorientowane i które orientacje są. najważniejsze., bywa różne w różnych kulturach.

ó

M6TAF0RY ONTOLOGICZNE

Metafory dotyczące rzeczy i substancji-

Orientacje przestrzenne, takie jak góra-dół, przód- tył, na--poza, centrum-peryferia i blisko-daleko* dostarczają niezwykle bogatej podstawy do rozumienia pojęć w kategoriach przestrzennych. Istnieją jednak granice zastosowania takich orientacji. Kasze doświadczenie, jakie zdobywamy postrzegając przedmioty fizyczne i substancje, dostarcza dalszej podstawy do rozumienia, które wykracza poza orientację przestrzenną. Rozumienie doświadczeń w kategoriach rzeczy i substancji pozwala nam wyróżniać fragmenty tych doświadczeń i traktować je jako odrębne rzeczy lub substancje jednolitego rodzaju. Kiedy pon-afimy zidentyfikować nasze doświadczenia jako rzeczy lub substancje, wówczas potrafimy o nich mówić, kategoryzować je, a także grupow ać i kwantyfikować. Dzięki temu możemy też dokonywać na nich operacji rozumowych, Kiedy jakaś rzecz nie wyodrębnia się w sposób wyraźny i określony .czy też nie ma określonych granic, wówczas także kategoryzujemy ją w takt sposób,-jakby miała własne granice. Chodzi tu, na przykład, o góry, rogi ulic, tngłę itd. Ten sposób widzenia zjawisk fizycznych jest niezbędny do osiągnięcia niektórych celów* jakie sobie stawiamy, np. lokalizowanie gór* spotykanie się na rogach ulic itd Cele, jakie sobie człowiek stawia, wymagają zwykle nakładania sztucznych granic, wyodrębniających zjawiska fizyczne w taki sam sposób* w'jaki my jesreśmy wyodrębnieni - jako rzeczy ograniczone powierzchnią.