m9

44 Metafory w naszym życiu

Podstawa fizyczna: Zazwyczaj kierujemy oczy w tym samym kierunku, w którym się poruszamy (przed siebie, do przodu). Kiedy jakiś przedmiot zbliża się do nas (lub kiedy my zbliżamy się do jakiegoś przedmiotu), wydaje się on coraz większy. Ponieważ ziemia wydaje^- się nam nieruchoma, górna część przedmiotu w naszym polu widzenia wydaje się poruszać w górę.

WYSOKI STA1LS t'0 GÓR A; Nl$KI STATUS TO DÓŁ

[high status is lt; low status is down]

On zaj muje wysoką pozycję. Ona się wzniesie na szczypty. On jest u szczytu swej kariery. On się wspina po szczeblach kariery'. On się słabo przebija ku górze. On jest na dnie. Jej status się obniżył,    ■ .

Podstawa społeczna i fizyczna: Status jest związany z siłą (społeczną), a siła (fizyczna) to góra.

DOBRO TO GÓRA; ZŁOTO DÓL [GOOD IS lt; BAD 15 DOWN]

Głowa do góry. Uszy do góry. Zwiesił głowę. Spuścił nos na kwintę. W zeszłym roku osiągnęliśmy szczyt, ale od tego czasu zjeżdżamy w dół. Sprawy osiągnęły dno. On wykonuje pracę wysokiej jakości. On ma o sobie wysokie mniemanie. On wysoko mierzy. Co za wyniosła postawa! Zn wysokie progi.

Podstawa fizyczna dobrego samopoczucia: Szczęście, zdrowie, życie i władza - wszystko to najczęściej charakteryzuje to. co dla człowieka dobre - to góra.

prawość to góra; nikfrawość to pół

[ylrtue isup: doprawy IS down]

On ma wzniosłe zasady. Oua ma wysokie wymagania. Nie bądź pod%tępny. Nie zniżałbym się do tego. To byłoby poniżej mojej godności. Wpadł w otchłań zepsucia. Uczyniono rzecz niska.

Podstawa fizyczna t społeczna: dobro to góra w odniesieniu do osoby (podstawa fizyczna), w połączeniu z metaforą, którą omówimy poniżej, SPOŁECZEŃSTWO to oso u a [SOCETY ISA PERSON | (w tej wersji, w której ktoś nie utożsamia się ze społeczeństwem, w którym żyje). Być prawym to postępować zgodnie z normami ustanowionymi przez społeczeństwo/osobę, by zachować je w dobrej kondycji, prawość; to góra, gdyż prawe postępowanie jest związane /. dobrą kondycją społeczeństwa z punktu wadzenia tego właśnie społeczeństwa/osoby. Ponieważ metafory' opierające się na odczuciach społecznych stanowią część kultury, właśnie społeczny lub osobisty punkt widzenia liczy' się tu najbardziej.

RACJONALNY TO CÓRA; EMOCJONALNY TO DÓŁ [ R AT ION A L J$ U P; K MOTION A LIS DOWN j Dyskusja stoczyła się na poziom emocjonalny, aJe udało mi się wynieść ją z powrotem na poztom racjonalny. Odłożyliśmy tia bok nasze odczucia i prowadziliśmy dyskusję na wysokim poziomie. Nie potrafi się wznieść ponad swoje emocje.

Podstawa fizyczna i kulturalna: W naszej kulturze ludzie uważają, że sprawują władzę nad zwierzętami, roślinami i środowiskiem fizycznym, co jest możliwe dzięki niezwykłej zdolności, jaką jest myślenie rozumne, które stawia ludzi ponad innymi stworzeniami i daje im nad nimi władzę. Mciafom władza to Góra stwarza więc podstawę metafory człowiek to góra, a zatem rozum to góra".

Wnioski

Na podstawie uych przykładów proponujemy następujące wnioski dotyczące podstawy doświadczeni owej, koherencji i systematyczności pojęć metaforycznych:

• Większość pojęć podstawowych, jakimi się posługujemy, ma strukturę jednej .lub kilku metafor orientacyjnych.