m17

60 Metafory w naszym życiu

Metafory pojemnika

Obszary ląuu

Jesteśmy istotami fizycznymi, oddzielonymi od reszty świata przez powierzchnię naszej skór)', i postrzegamy świat jako co i zewnętrznego. Każdy z nas jest pojemnikiem z powierzchnią ograniczającą i z orientacją typu w-poza. Przenosimy tę naszą orientację w-poza na inne przedmioty fizyczne, również ograniczone powierzchniami. Postrzegamy je jako pojemniki z przestrzenią wewnętrzną, i zewnętrzną. Pokoje i domy to oczywiste pojemniki. Przechodzenie z pokoju do pokoju to przechodzenie z jednego pojemnika do drugiego, czyli wychodzenie z jednego pokoju i wchodzenie do drugiego. Nawet przedmiotom wypełnionym masą nadajemy tę samą orientację, na przykład kiedy rozbijamy kamień, żeby zobaczyć, co jest w środku. Tę samą orientację narzucamy leż środowisku naturalnemu. Oto pole jawi się nam jako obszar ograniczony powierzchnią i znajdujemy się wówczas w polu czy też schodzimy z pola; możemy też być w lesie albo poza lasem. Pole ma coś, co możemy postrzegać jako granicę naturalną - niewyraźny obszar, gdzie pole mniej więcej się zaczyna. Ale nawet wówczas, gdy nic ma naturalnej granic)', którą można postrzegać jako ograniczenie pojemnika, narzucamy takie granice • • oznaczając terytorium w ten sposób, że ma ono wnętrze (obszar wewnętrzny) i powierzchnię ograniczającą, czy to mur, czy płot, czy reż wreszcie abstrakcyjną linię lub płaszczyznę. Poczucie terytorium to jeden z najbardziej podstawowych instynktów człowieka, a tego rodzaju określenie terytorium, nadanie mu otaczającej granicy, jest czynnością kwanty fi-, kującą. Przedmioty ograniczone, czy ta. istoty ludzkie, czy 10 kamienie, czy to obszary ziemi, mają określone rozmiary. Pozwala to kwantyfikować je w terminach ilości substancji, jaką one zawierają. Ma przykład - stan Kansas jest terenem ograniczonym - j*ojrmmk)GM - i dlatego możemy powiedzieć: .,W Kansas jest dużo obszarów uprawnych”.

Również substancje same w sobie można postrzegać jako pojemniki. Weźmy na przykład wannę / wodą. Kiedy wchodzimy do wanny, wchodzimy do wody. Zarówno wannę, jak i wodę postrzegamy jako pojemniki, chociaż są one różnego rodzaju. Wanna jest POJpmnikiG M-przkdmkjikm, woda zaś jCSl POJEMMKIEM-5UBSTANCJĄ.

POLE WIDZENIA

Kasze pole widzenia również wyobrażamy sobie jako pojemnik, a to, co widzimy; znajduje się wewnątrz tego pojemnika. Sam termin „pole widzenia” już nam podsuwa tę myśl. Metafora jest naturalna i wynika z faktu, że gdy patrzymy na jakiś obszar (ziemię, podłogę itd.), nasze pole w idzenia wyznacza granicę tego obszaru, a mianowicie tę część, którą postrzegamy. Gdy przyjmiemy, że ograniczona przestrzeń fizyczna jest pojemnikjgm i że nasze pole widzenia odpowiada owej ograniczonej przestrzeni fizycznej, pojęcie metaforyczne pola widzenia Są PO.lKMNiKA.vu narzuca się nam w sposób naturalny. Wobec tego możemy powiedzieć:

Statek wchodzi u- zasięg wzroku.

Mam go w polu widzenia.

On wszedł mi v drogę.

On zszedł nam z oczu.

To jest w centrum mojego pola widzenia.

Kiie ma mc w zasięgu wzroku.

Nie mogę objąć wzrokiem w$zy$Lkich statków naraz.

Wydarzenia, działania, czynności t stany

Metafor omologicznyoh używamy też, aby pojąć wydarzenia, działania, czy nności i stany. Wydarzenia i czynności'wyobrażamy sobie jako przedmioty; działania jako substancje, stany zaś jako pojemniki. Na przykład - wyścig to wydarzenie, które można widzieć jako rzecz. Wyścig istnieje w czasie i przestrzeni i ma wyraźnie określone granice. Dlatego też