m17

60 Metafory w naszym życiu

Metafory pojemnika

Obszary lądu

Jesteśmy istotami fizycznymi, oddzielonymi od reszty świata przez powierzchnię naszej skóry, i postrzegamy świat jako coś zewnętrznego. Każdy z nas jest pojemnikiem z powierzchnią ograniczającą i z orientacją typu w-poza. Przenosimy tę naszą orientację w-poza na inne przedmioty fizyczne, rósvnież ograniczone powierzchniami. Postrzegamy je jako pojemniki z przestrzenią wewnętrzną, i zewnętrzną. Pokoje i domy to oczywiste pojemniki. Przechodzenie z pokoju do pokoju to przechodzenie z jednego pojemnika do drugiego, czyli wychodzenie z jednego pokoju i wchodzenie do drugiego. Nawet przedmiotom wypełnionym masą nadajemy tę samą orientację., na przykład kiedy rozbijamy kamień, żeby zobaczyć, co jest w środku. Tę samą orientację narzucamy też środowisku naturalnemu. Oto pole jawi się nam jako obszar ograniczony powierzchnią i znajdujemy się wówczas w polu czy też schodzimy z pola; możemy też być w lesie albo poza lasem. Pole ma coś. co możemy postrzegać jako granicę naturalną - niewyraźny obszar, gdzie poJe mniej więcej się zaczyna. Ale nawet wówczas, gdy nie ma naturalnej granicy, którą można postrzegać jako ograniczenie pojemnika, narzucamy takie granice ■ • oznaczając terytorium w ten sposób, że ma ono wnętrze (obszar wewnętrzny) i powierzchnię ograniczającą, czy to mur, czy płot. czy też WTeszcie abstrakcyjną linię lub płaszczyznę. Poczucie terytorium to jeden z najbardziej podstawowych instynktów człowńeka, a tego rodzaju określenie terytorium, nadanie mu otaczającej granicy, jest czynnością kwantyfi-kującą. Przedmioty ograniczone. C2y ta istoty Ludzkie, czy to kamienie, czy to obszary ziemi, mają określone rozmiary. Pozwala to kwantyfikować je w terminach ilości substancji, jaką one zawierają. Na przykład - stan Kansas jest terenem ograniczonym tojkmmkigm - i dlatego możemy powiedzieć: *,W Kansas jest dużo obszarów- uprawnych' ”.

Również substancje same w sobie można postrzegać jako pojemniki. Weźmy na przykład wannę * wodą. Kiedy wchodzimy do wanny, wchodzimy do wody. Zarówno wannę, jak i wodę postrzegamy jako pojemniki, chociaż są. one różnego rodzaju. Warnia jest POJfMr4iKU-M-PRZHi>MiOTKM, woda zaś jCSl PCWEMNIKIEM-SUBSTANCIĄ.

Pole widzenia

Kasze pole widzenia również wyobrażamy sobie jako pojemnik, a to, co widzimy; znajduje się wewnątrz tego pojemnika. Sam termin „pole widzenia” już nam podsuwa tę myśl. Metafora jest naturalna i wynika z faktu, że gdy patrzymy na jakiś obszar (ziemię, podłogę itd.), nasze pole widzenia wyznacza granicę tego obszaru, a mianowicie tę część, którą postrzegamy. Gdy przyjmiemy, że ograniczona przestrzeń fizyczna jest pojemsjkjgm i że nasze pole widzenia odpowiada owej ograniczonej przestrzeni fizycznej, pojęcie metaforyczne pola widzenia Są PO.iKMNiKA.vu narzuca się nam w sposób naturalny. Wobec tego możemy powiedzieć:

Statek wchodzi u- zasięg wzroku.

Mam go w polu widzenia.

On wszedł mi v drogę.

On zszedł nam z oczu.

To jest w centrum mojego pola widzenia.

Kiie ma nic w zasięgu wzroku.

Nie mogę objąć wzrokiem wszystkich statków naraz.

Wydarzenia, działania, czynności t stany

Metafor omologicznych używamy też, aby pojąć wydarzenia, działania, czynności i stany. 'Wydarzenia i czynności‘wyobrażamy sobie jako przedmioty, działania jako substancje, stany /.aś jako pojemniki. Na przykład - wyścig to wydarzenie, które można widzieć jako rzecz. Wyścig istnieje w czasie i przestrzeni i ma wyraźnie określone granice. Dlatego też