m14

54 Metafory w naszym życiu

bierność ma większą wartość niż aktywność. Ogólnie biorąc, wydaje się, że główne orientacje góra-dół. w—poza, central- ^: ny-pery feryjny, czynny-bierny itd. występują we wszystkich kulturach, ale to, jak poszczególne pojęcia są zorientowane i które orientacje są. n aj woniej sze₇ bywa różne w różnych kulturach.

METAFORY ONTOLOGICZNE

Metafory dotyczące rzeczy i substancji-

Orientacje przestrzenie, takie jak góra-dół, przód- tyk na--poza, centrum-peryferia i blisko-daleko. dostarczają niezwykle bogatej podstawy do rozumienia pojęć w kategoriach przestrzennych. Istnieją jednak granice zastosowania takich orientacji. Kasze doświadczenie, jakie zdobywamy postrzegając przedmioty' fizyczne i substancje, dostarcza dalszej podstawy do rozumienia, które wykracza poza orientację przestrzenna. Rozumienie doświadczeń w kategoriach rzeczy' i substancji pozwala nam wyróżniać fragmenty tych doświadczeń i traktować je jako odrębne rzeczy lub substancje jednolitego rodzaju. Kiedy pon-afimy zidentyfikować nasze doświadczenia jako rzeczy lub substancje, wówczas potrafimy o nich mówić, kategoryzować je, a także grupować i kwantyfikować. Dzięki temu możemy też dokonywać na nich operacji rozumowych.

Kiedy jakaś rzecz nie wyodrębnia się w sposób wyraźny i określony .czy leż nie ma określonych granic, wówczas także kategoryzujemy ją w taki sposób,-jakby miała własne granice. Chodzi tu, na przykład, o góry, rogi ulic, tngłę itd. Ten sposób widzenia zjawisk fizycznych jest niezbędny do osiągnięcia niektóry ch celów, jakie sobie stawiamy, np. lokalizowanie gór. spotykanie $ię na rogach ułic itd Cek, jakie sobie człowiek stawia, wymagają zwykle nakładania sztucznych granic, wyodrębniających zjawiska fizyczne w taki sam sposób, w jaki my jesteśmy wyodrębnieni - jako rzeczy ograniczone powierzchnią.