za jego zdobyciem i obłędny strach przed objawami abstynencji. Dołącza się do tego zmienność nastrojów - chwilowe podniecenie po zażyciu narkotyku (paradoksalna reakcja narkomana na morfinę) i następowe okresy depresji zabarwione wyrzutami sumienia i świadomości swego upadku.
Zatrucie chroniczne morfiną doprowadza do zaburzeń czynności i zwy rodnień narządów wewnętrznych. Uporczywe zaparcie, przewlekły niczyi błony śluzowej przewodu pokarmowego, zmniejszenie wydzielania soków trawiennych i w związku z tym brak łaknienia prowadzi do dużego wy chudzenia. Dochodzi również do niemocy płciowej u mężczyzn i zaburzeń miesiączkowania oraz bezpłodności u kobiet. Zmniejsza się odporność na choroby zakaźne, wypadają włosy, skóra staje się sucha, blada i cienka
Morfinizm
jako
zagadnienie
społeczne
Morfinizm prowadzi zwykle do krańcowego wyniszczenia fizycznego i poważnych zmian psychicznych. Wyłącza zatem dane jednostki ze spo łcczeństwa i zmusza do opieki nad nimi. Morfinizm czy opiumizm (palenie opium spotykane na terenie Azji wywołuje podobne zmiany) jest, zwła.s/. cza w niektórych krajach, poważnym zagadnieniem społecznym. Każdy pracownik służby zdrowia, który ma dostęp do narkotyków i możność dysponowania nimi, powinien mieć pełną świadomość odpowiedzialności, jaka na nim ciąży. Lekkomyślne szafowanie morfiną, próbowanie z dc kawości niejednokrotnie wywołuje wręcz tragiczne skutki.
Leczenie
morfinizmu
Leczenie odbywa się w zakładach zamkniętych i polega na stopniowym zmniejszaniu ilości podawanej morfiny, przy równoczesnym leczeniu ogól nym i psychoterapii. Objawy abstynencji łagodzi się insuliną, ACTII glikokortykosteroidami, pirogenoterapią oraz lekami kojącymi i ncuro leptycznymi, zwłaszcza pochodnymi fenotiazyny. Trzeba jednak za/na czyć, że leczenie morfinizmu jest niesłychanie trudne. Wielu pozornie wyleczonych wraca ponownie do tego nałogu.
Przeciw
wskazania
Morfiny nie wolno podawać niemowlętom i kobietom w ciąży, z.włns cza bezpośrednio przed porodem, ponieważ małe dzieci, a tym bardzii i płód są specjalnie wrażliwe na morfinę. Osobom w podeszłym wieku, osłabionym i wyczerpanym, należy podawać ją bardzo ostrożnie. Kobie tom karmiącym można, jeżeli to konieczne, podać morfinę, ponieważ praktycznie nie wydala się ona z mlekiem.
Przeciwwskazaniem do stosowania morfiny jest ostra niewydolno^ oddechowa, nadczynność tarczycy, tzw. „ostry brzuch” i car pulmonnh
Opium
Działanie opium jest wynikiem działania wszystkich jego alkalnl dów, głównie zaś morfiny i papaweryny. Ze względu na dużą zawarło" morfiny (10%) opium działa silnie narkotycznie, przeciwbólowo, na sennie, przeciwkaszlowo; zmniejsza ponadto wrażliwość ośrodka ml dechowego. Ze względu na zawartość papaweryny opium hamuje ,ku rczc mięśni gładkich.
Mak lekarski
(Papaver somniferum)
DZIAŁANIE
Hamujące ośrodkowy układ nerwowy
Porażające mięśnie gładkie
Zależne od alkaloidów fenantrenowych opium (morfina, kodeina)
Zależne od alkaloidów izochinolinowych opium (papaweryna)
Działanie
przeciwbólowe
Działanie przeciwkaszlowe i zmniejszające wrażliwość ośrodka naczynioruchowego
Przed
zastosowaniem
opium
Prawidłowe skurcze żołądka
Po
zastosowaniu
opium
Brak
skurczów żołądka
ZASTOSOWANIE
W dusznicy bolesnej
W dychawicy oskrzelowej
Opium
W nadmiernych odruchach kaszlowych
Ryc. 17.2.
375