niewrbalne nowe0021 tif

3.    Przyjazny/ciepły. Zachowania dotykowe z tej grupy w większym stopniu akcentują integralność i wyjątkowość drugiej osoby oraz służą wyrażaniu przyjaznych uczuć wobec niej. Zachowania z tej kategorii niosą ze sobą jednak pewien ładunek niepokoju, z racji tego że mogą zostać źle odczytane jako sygnały bliskości lub sygnały

0    zabarwieniu seksualnym. Problem ten jest szczególnie wyrazisty w kontaktach na poziomie prywatnym, stąd też jeżeli dotykający obawia się błędnej interpretacji własnych zachowań, będzie raczej używał ich w kontekście publicznym.

4.    Uczuciowy/intymny. Kiedy dotykamy dłonią czyjegoś policzka lub przytulamy kogoś, najczęściej czynimy to z intencją wyrażenia dotykiem własnego przywiązania emocjonalnego. Druga osoba jest w takiej sytuacji obiektem intymnych doznań lub miłości. Zachowania z tej kategorii są, jak się wydaje, najmniej stereotypowe'

1    najbardziej dostosowane do określonego odbiorcy.

5.    Seksualny. Wprawdzie pobudzenie seksualne jest najczęściej integralnym elementem miłości, to jednak zachowania dotykowe z tej kategorii mogą mieć zdecydowanie odrębną charakterystykę. W tym kontekście traktujemy dotyk wyłącznie jako źródło zmysłowych doznań. Druga osoba jest tu, jak to się mówi, obiektem seksualnym.

Morris (1971) wysunął hipotezę, że w kulturach zachodnich pary heteroseksualne podczas nawiązywania intymnych relacji zazwyczaj angażują się w określoną sekwencję zachowań, przywodzącą na myśl wzorce zachowań godowych obserwowanych w świecie zwierzęcym. Zauważmy, że każdy krok w tej sekwencji (z wyjątkiem pierwszych trzech) opiera się na zachowaniach dotykowych.

1. Oczy	— ciało	7. Usta — usta
2. Oczy	— oczy	8. Dłoń - głowa
3. Głos	- głos	9. Dłoń - ciało
4. Dłoń	— dłoń	10. Usta — piersi
5. Ręka	- ramię	11. Dłoń — genitalia
6. Ręka	— talia	12. Genitalia — genitalia i/lub
		usta — genitalia

Zdaniem Morrisa sekwencja ta powtarzana jest z reguły w przedstawionym powyżej porządku, chociaż zdarzają się odstępstwa od tego wzorca. Jedną z form opuszczania niektórych etapów lub przechodzenia na poziom intymności wykraczający poza spodziewany w normalnych okolicznościach zaobserwować można w społecznie sformalizowanych typach zachowań, takich jak podawanie ręki czy pocałunek przy powi-

380 ZACHOWANIA UCZESTNIKÓW KOMUNIKACJI