uuwoazą tego badania opisane na początku luzaziatu czy badania nad zachowaniem klientów (Hornik, 1991,1992). Klienci dotykani przez studentów witających ich przy wejściu do sklepu spędzali więcej czasu w sklepie, kupowali więcej i przychylniej oceniali personel sklepu.
DOTYK JAKO AFEKT NEGATYWNY
Studenci w badaniach Jonesa i Yarbrough nie zgłaszali zbyt wielu zachowań tego typu, ale nie ulega wątpliwości, że niektóre zachowania dotykowe są przez nas odbierane jako sygnały negatywnych postaw i emocji. Przykładem mogą być manifestacje gniewu lub frustracji w postaci ciosów bądź silnego ściskania ręki w celu powstrzymania ucieczki. Na ogół negatywne zachowania dotykowe występują częściej u dzieci niż u osób dorosłych.
DOTYK JAKO ZABAWA
Zdarza się, że interpretujemy zachowania dotykowe (własne i cudze) jako próby zredukowania powagi komunikatu — zarówno sympatii, jak i agresji. Kiedy w toku interakcji jedna ze stron wyprowadza w kierunku rozmówcy zwolniony cios pięścią i zatrzymuje ruch tuż po tym, jak pięść wchodzi w kontakt z podbródkiem, przesłanie takiego zachowania brzmi: „to nie walka, lecz zabawa”. Towarzyszący śmiech lub uśmiech może dodatkowo wzmocnić ten komunikat.
DOTYK JAKO ODDZIAŁYWANIE
d
| Gdy celem zachowania dotykowego jest skłonienie rozmówcy do wykonania czegoś,Tlbtykrprzyblera formę perswazji. Jones i Yarbrough określają tego typu zachowania mianem dotyku uległości.] Wiele niezależnych od"śi^bTFbadFń^ykamjeTTz^dotyk poprawia skuteczność w zbieraniu podpisów pod petycją, zwiększa prawdopodobieństwo tego, że obca osoba zwróci nam monetę pozostawioną w budce telefonicznej, a także pomaga przekonać innych, by uczynili nam drobną grzeczność. W jednym z doświadczeń osoby, które zgodziły się wypełnić kwestionariusz, podawały znacznie więcej odpowiedzi na zawarte w nim pytania, jeżeli po wyrażeniu zgody zostały dotknięte przez ankietera (Nannberg i Hansen, 1994).
382 ZACHOWANIA UCZESTNIKÓW KOMUNIKACJI