niewrbalne nowe0016 tif

badaniach: wzrost liczby zachowań dotykowych zgłaszano w odniesieniu do części ciała uznawanych typowo za bardziej intymne, takich jak klatka piersiowa, brzuch, biodra i uda¹. Należy jednakże pamiętać, że kiedy ankieter prosił badanych o przypomnienie sobie, gdzie i jak często ich dotykano, nie zawsze relacje osób mogły być dokładne. Jones (1991), korzystając z metody Jourarda, wykazał, że liczba rzeczywiście dotykanych obszarów ciała jest konsekwentnie niższa od antycypowanej bądź zgłaszanej przez studentów wypełniających kwestionariusz. Wydaje się więc, że oczekiwania względem tego, gdzie powinien być dotyk, w dużym stopniu oddziałują na odpowiedzi respondentów.

Wprawdzie głównym obszarem naszych zainteresowań są zachowania obserwowane w codziennych kontaktach międzyludzkich, to warto wspomnieć, że dotyk ma ważne implikacje w odniesieniu do pacjentów leczonych w warunkach zinstytucjonalizowanych/Watson' (1975) wykazał, że wśród rezydentów domu opiekj_spolecznej~\vlęćej zachowań dotykowych zachodzi wtedy, gdy spełnione są następujące warunki:

(l/Dotykany obszar był z dala od genitaliów.

(2) Personel i rezydenci byli tej samej płci.

(l' Strona inicjująca dotyk postrzegana była jako wyższa statusem. (4..)Rezydent nie miał widocznych upośledzeń fizycznych.

Watson na podstawie swych obserwacji zauważa, że rezydenci o widocznych upośledzeniach oraz mężczyźni (z racji tego, że personel składa się w większości z kobiet) dotykani są z reguły znacznie rzadziej w porównaniu z pozostałymi.

RÓŻNE FORMY

ZACHOWAŃ

DOTYKOWYCH

Do najczęstszych typów zachowań dotykowych w kulturach zachodnich Argyle (1975) zalicza następujące:

1

W latach 80. przeprowadzono kolejne badania oparte na modelu Jourarda, ale respondentów dobrano spośród studentów malej, katolickiej uczelni sztuk pięknych. Mimo że badani zgłaszali mniej zachowań dotykowych, to trudno jest określić, jak dalece różnica ta odzwierciedla rzeczywiste tendencje kulturowe, a w jakim stopniu jest wynikiem specyfiki kulturowej respondentów. Por. K. L. Hutchinson i C. A. Davidson (1990), Body accessibility re-visited: The 60s, 70s, and80s, „Journal of Social Behavior and Personality”, nr 5, s. 341-352.

ROLA DOTYKU W KOMUNIKACJI MIĘDZYLUDZKIEJ 375