nowe1

Rozdział 3

Społeczne tworzenie ojczyzn. PnÓBA teoretycznego przybliżenia

0.1.6 PRZYDATNOŚCI POJĘCIA OJCZYZNY DO ANALIZOWANIA

RZECZYWISTOŚCI SPOŁECZNEJ

Ojczyzna? Co oznacza to pojęcie? Zazwyczaj odpowiedzi na to pytanie są bardzo osobiste i konkretne - wymieniana jest nazwa określonej miejscowości czy też krajobrazu i prawic natychmiast wypowiedziane zostaje następujące zdanie: Tam sic urodziłem, tam wszystko jest mi znajome.

Ojczyzna zatem jest rozumiana potocznie jako ustabilizowany obszar, na którym mamy poczucie pewności i zaufania. To poczucie kształtuje się w procesie socjalizacji i postrzegamy je jako pewną szczególną wartość. Jest ono czymś naturalnym i często przez to niedocenianym. Zdanie sobie sprawy z tego. jaką ma wartość, następuje zazwyczaj dopiero wtedy, gdy zmieniamy miejsce zamieszkania. Im bardziej gwałtowny i wymuszony jest charakter tej zmiany, tym silniej przywołujemy jego obraz jako często jedyny pozytywny punkt odniesienia (Krockow. 1990). Doświadczenie wypędzenia - gwałtownej i dramatycznej utraty przestrzeni, którą obdarzamy zaufaniem - uzmysławia znaczenie ojczyzny w sposób szczególnie bolesny i wyrazisty.

Utrata ojczyzny - rozumiana jako zmiana ulokowania w przestrzeni fizycznej - jest obecnie doświadczeniem powszechnym i nie musi przybierać tak dramatycznej foimy jak wypędzenie. Obietnice związane z. modernizacją prowadzą również do tego, że opuszczamy daną przestrzeń i jesteśmy gotowi do poniesienia daleko idących wyrzeczeń, obciążonych różnego rodzaju zagrożeniami, jak np. rozluźnieniem bądź rozpadem więzi rodzinnych, problemami z własną tożsamością. Pojawiają się one zresztą często dopiero tx post. Gdy wyjeżdżamy, opuszczamy zawłaszczoną przestrzeń, to zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy z owych zagrożeń lub jc bagatelizujemy.

W tej rozprawie, poświęconej społeczności powstałej na gruzach utraconych własnych ojczyzn i na gruzach ojcz.yzn utraconych przez wcześniejszych mieszkańców Mazur, narzuca się pokusa posługiwania takim

73