leki ukladu przywspolczulnego002

Tab. 12.2. Typy receptorów cholinergicznych

Typ włókien	Pozazwojowe	Przedzwojowe	Ruchowe somatyczne	oun
Efektor	Mięśnie gładkie	Błona	Płytka	Błona
		postsynaptyczna	motoryczna	postsynaptyczna
Typ receptora	M	N	N	N
Agonista	Muskaryna	Nikotyna, DMPP	Nikotyna, DMPP	Tremoryna
Antagonista	Atropina Gastrozepina (M,)	Heksametonium	Dekametonium	Hioscyna (?)

sympatykotonii i odwrotnie - pobudzenie zakończeń cholinergicznych lub porażenie zakończeń adrenergicznych wywołuje objawy parasympatyko-tonii.

12.3. Leki parasympatykotoniczne

Lekami parasympatykotonicznymi (cholinergicznymi) nazywamy leki wyzwalające efekty podobne do pobudzenia układu przywspółczulnego. Spośród nich główne znaczenie mają te, które działają pobudzająco na zakończenia nerwów przywspółczulnych i receptor cholincrgiczny.

Ze względu na mechanizm działania leki parasympatykotoniczne dzielimy na dwie grupy:

Leki działające bezpośrednio - pobudzające bezpośrednio zakończenia nerwów przywspółczulnych lub receptor cholinergiczny w zakończeniach. Do tych leków należą: acetylocholina i jej pochodne, pilokarpina, muskaryna i in.

Leki działające pośrednio - hamujące acetylocholinoesterazę (inhibitory acetylocholinoesterazy), w wyniku czego wydzielana w zakończeniach acetylocholina nie ulega rozkładowi, gromadzi się w większym

Tab. 12.3.    Mechanizm działania leków wpływających na synapsę cholinergiczną

		Pobudzenie, wzmożenie	Zahamowanie
Działanie pośrednie	Synteza Ach	Prekursory Ach (cholina, DMAE)	—
	Wyzwalanie Ach	Karbachol
	Rozpad Ach	AchE	lAchE
Działanie bezpośrednie na receptor		Leki PS^+	Leki PS'

Przekazywanie impulsu z zakończeń nerwu cholinergicznego na receptor    Ryc. 12.2.

I stry choliny	Podatność na działanie acetylo- cholino- esterazy	Działanie muskarynowe				Działanie nikotynowe
		Układ sercowo- naczyniowy	Przewód pokarmowy &	Pęcherz moczowy XI	Oko O	Zwoje A
Acetylocholina
				IMI		^ i
Motacholina
	l		i	mł I	I	IS I
Knrbachol
	l l	I			SSSSSI I
hotanechol
		l$ł I			I	I

Profil farmakologicznego działania estrów choliny    Ryc. 12.3.

.li/żeniu i wywiera silniejsze i dłuższe działanie. Do tych leków należą: fizostygmina, neostygmina, pirydostyginina, ambenonium, edrofonium, l- ilantamina, organiczne estry kwasów fosforowych.

Objawy działania leków parasympatykotonicznych są w zasadzie po-ilobne do objawów parasympatykotonii: rzadkoskurcz (bradykardia), hi-

287