leki ukladu przywspolczulnego005

tego powodu poszukiwano odpowiednich odtrutek. Zsyntetyzowano m.in. szereg związków, np. kwasy hydroksymowe oraz oksymy. Związki te mają bardzo silne powinowactwo do związków fluorofosforowych, wiążą się z estrami tych kwasów i odczepiają je od cząsteczki acctylocholino-esterazy.    •&.

Zastosowa

nie

• Stosuje się wyłącznie w zatruciu nieodwracalnymi inhibitorami acc-tylocholinoesterazy. Niektóre z tych reaktywatorów nie przenikają do oun i nie hamują ośrodkowych objawów zatrucia. Inne natomiast, w tym najczęściej stosowany obidoksym, znoszą również objawy ośrodkowe.

Preparaty i dawkowanie

1.    Toksobidin - obidoksym, ampułki 0,25 g/1 ml, stosuje się domięśniowo lub dożylnie (najczęściej razem z atropiną) powtarzając wstrzykiwanie wielokrotnie, aż do uzyskania oczekiwanego efektu odtrucia. Przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego.

2.    Serum Cholincsterase - fiolki 1 ml suchej substancji odpowiada aktywności enzymu w 500 ml świeżego osocza ludzkiego. Stosuje się dożylnie po rozpuszczeniu substancji w 1 ml wody do wstrzykiwań. Nie jest to reaktywator AchE - jest to forma terapii substytucyjnej.

Zapamięta]

>    Są 2 sposoby pobudzania układu przywspółczulnego: pobudzenie receptorów (acetylocholina, pilokarpina) oraz zahamowanie rozkładu acetylocholiny (inhibitory acetylocholinoesterazy - ncostygmina).

>■ W zatruciu insektycydami i pestycydami o właściwościach inhibitorów nieodwracalnych acetylocholinoesterazy podstawowe znaczenie ma zastosowanie możliwie najwcześniej reaktywatorów acetylocholinoesterazy (najlepiej razem z atropiną).

>    Spośród leków parasympatykotonicznych jedynie ncostygmina i in. inhibitory acetylocholinoesterazy mają szersze zastosowanie w medycynie (myasthenia gravis, jaskra, atonia jelit, zatrucie kurarynami).

12.4. Leki parasympatykolityczne

Lekami parasympatykolitycznymi (cholinolitycznymi) nazywamy leki, które porażają układ przywspółczulny (receptory) i wyłączają wszystkie narządy spod jego wpływu. Ponieważ działają one na receptory muska-rynowe, nazywamy je też lekami antymuskarynowymi. Mechanizm ich działania polega na blokowaniu receptorów cholinergicznych, które stają się niewrażliwe na uwalnianą w zakończeniach nerwów przy współczuł-nych acetylocholinę. Zyskuje wówczas przewagę układ współczulny i dochodzi do ogólnej sympatykotonii.

Działanie farmakologiczne leków parasympatykolitycznych jest najwyraźniej zaznaczone w zakresie zmian czynności przewodu pokarmowego, w mniejszym stopniu dotyczy zmian czynności układu krążenia krwi. Leki parasympatykolityczne powodują zatem zmniejszenie napięcia mięśni gładkich przewodu pokarmowego (zaparcia), dróg moczowych, żółciowych i oskrzeli, zahamowanie wydzielania łez, śliny (suchość w ustach), śluzu, soku żołądkowego i jelitowego, potu, rozszerzenie źrenic (mydria-sis) ze światłowstrętem i wzrostem ciśnienia śródgałkowego. W nieznacznym stopniu dochodzi również do przyspieszenia czynności serca i skurczu naczyń krwionośnych z następowym wzrostem ciśnienia krwi. Rozróżniamy 2 podgrupy receptorów muskarynowych:

Właściwości

1.    Receptory M, - w gruczołach wydzielania zewnętrznego i w ośrodkowym układzie nerwowym.

2.    Receptory M, - w mięśniach gładkich i w sercu.

Większość Icków parasympatykolitycznych (antymuskarynowych) działa niewybiórczo antagonistycznie na oba typy receptorów. Do lecznictwa wprowadzono wybiórczo działającego antagonistę receptorów M, -pirenzepinę. Lek ten hamuje wydzielanie soku żołądkowego w dawkach nie wpływających na motorykę przewodu pokarmowego ani na ciśnienie śródoczne.

Leki parasympatykolityczne mają bardzo szerokie zastosowanie w medycynie. Stosuje się je przeciw kolkom i (obecnie rzadziej) skurczom oskrzeli, w celu zahamowania wydzielania gruczołów (antisecreticum), rozszerzenia źrenic (mydriaticum) i porażenia akomodacji (cycloplegicum), przeciwwymiotnie, do premedykacji przed zabiegami operacyjnymi oraz w parkinsonizmic.

Leki parasympatykolityczne dzielimy na 2 grupy:

I.    Alkaloidy tropanowe i ich pochodne:

1.    Pochodne tropiny - atropina, homatropina, metyloatropina.

2.    Pochodne skopiny - hioscyna, metylohioscyna, butylohioscyna.

II.    Syntetyczne związki o działaniu atropinopodobnym:

1.    Estry aminoalkoholi - melylohomatropina, adyfenina, oksyfeno-nium, oksyfencyklimina, piperydolat, mepenzolat, pipenzolat, metantelina, propantelina.

2.    Pochodne fenylopropanolu - trihcksyfcnidyl, procyklidyna, cy-krymina, biperiden.

3.    Aminoalkohole - tricyklamol.

4.    Amidy kwasowe - ambutonium, izopropamid.

5.    Pochodne difenylometanu - benaktyzyna, hydroksyzyna.

6.    Pochodne fenotiazyny - większość pochodnych fenotiazyny wykazuje działanie parasympatykolityczne.

7.    Pochodne piperydyny - petydyna.

293