Obraz 1
2

Zewnętrzne objawy	Interpretacja
Kępki żółte w powiekach, w skórze (złogi cholesterolu), bialawo-żółte guzki z czerwonymi zapalnymi otoczkami, szczególnie w okolicy stawów (złogi triglicery-dów)	Hiperlipoproteinemia, choroba niedokrwienna serca
Rytmiczne wstrząsanie głowy	Niedomykalność zastawki aorty
Zaokrąglona twarz	Powiększenie przy usznie, zespól Cushinga, rzekoma nadczynność gruczołów przytarczycznych
Zapalenie spojówek, przerost tkanek miękkich nosa, obrzmienie okolicy gruczołów łzowych lub przy usznie	Alkoholizm
Rumieńce na policzkach	Infekcje z toksemią, zwężenie lewego ujścia żylnego, zespół rakowiaka, cukrzyca typu I, czynna gruźlica
Wystające kości czołowe, szczęki	Akromegalia
Zapadnięte, ostre rysy twarzy	Wstrząs, odwodnienie, zapalenie otrzewnej
Wytrzeszcz gałek ocznych	Obustronny: nadczynność gruczołu tarczowego, alkoholizm; jednostronny: guz, tętniak, infekcja umiejscowiona pozagałkowo
Zazółcenie twardówek	Żółtaczka

Objawy życiowe

Należą tutaj: tętno, częstość i rytm oddychania, ciśnienie tętnicze krwi oraz temperatura ciała. Wskaźniki te należy zbadać w ramach badania ogólnego i powtórzyć przy badaniu układu krążenia i oddychania.

Tętno. W celach orientacyjnych bada się je na tętnicy promieniowej, a więc obmacuje się tętnienie nad kością promieniową, tuż powyżej nadgarstka, oceniając takie cechy tętna, jak: miarowość, częstość, wypełnienie, twardość, wysokość, chybkość oraz podobieństwo tych cech na obydwóch tętnicach promieniowych. Inne cechy tętna na innych tętnicach określa się później, w ramach badania układu krążenia.

Częstość oddechów. Liczy się je na

1    min. Należy to uczynić tak, aby chory nie zdawał sobie sprawy, że liczy się częstość oddechów. W ten sposób unika się zależnej od woli zmiany naturalnej ich częstości.

Ciśnienie tętnicze (p. str. 132). Mierzy się je metodą osłuchową na tętnicy ra-miennej. Jeśli jest ono podwyższone, pomiar powtarza się po zakończeniu badania.

Temperatura ciała. Gorączką nazywa się podwyższenie temperatury ciała powyżej górnej prawidłowej granicy, a więc 37,0°C. Stan krańcowego podwyższenia temperatury, a więc 41°C, nazywamy hiperpireksją. Określenie „hipotermia” stosuje się dla temperatury poniżej 35,0°C.

Temperaturę ciała najlepiej mierzyć szklanym termometrem w dole pachowym lub w ustach. Chorzy wolą ten sposób od pomiaru w odbytnicy. Przed pomiarem słupek rtęci należy strząsnąć poniżej 35,5°C.

Przy mierzeniu temperatury w ustach koniec termometru ze zbiornikiem rtęci umieszcza się pod językiem, przy zamkniętych wargach; po upływie 3—5 min termometr się wyjmuje i odczytuje wynik. Następnie ponownie mierzy się temperaturę w opisany sposób przez

2    min i znowu odczytuje wynik. Jeżeli w tym czasie temperatura wzrosła, dokonuje się pomiaru jeszcze raz, tak aby się upewnić, że odczytana wartość odpowiada rzeczywistej. Niekiedy potrze-

266