Obraz (193)

mu. Czop ma zwykle zakończenie stożkowe. Jego długość jest nieco mniejsza od grubości płyty łożyskowej, ale w każdym położeniu wałka czop musi wystawać poza krawędź łożyska. Powierzchnia czołowa wałka służy do przenoszenia sił wzdłużnych i ma stożkowe załamanie 5. Płyta łożyskowa 2 ma, z zewnętrznej strony, zagłębienie smarowe 3 zapewniające utrzymanie się kropli smaru między jego stożkową powierzchnią a wystającym końcem czopa.

1 2

Rys. 1.1. Konstrukcja łożyska ślizgowego typu zegarowego; 1 — czop, 2 — płyta łożyskowa, 3 ~ zagłębienie smarowe, 4 — załamanie krawędzi otworu od strony powierzchni oporowej wał-ka, 5 — załamanie krawędzi wałka; F — siła poprzeczna obciążająca łożysko, Q — siła wzdłużna obciążająca łożysko, l_{ — czynna długość łożyska, c — długość czopa, d — średnica czopa, D — średnica wałka, D_v — średnica powierzchni oporowej wałka, d_l — średnica stażowania

otworu łożyskowego

W drobnych mechanizmach najczęściej spotyka się czopy o średnicach nominalnych od 0,3 do 5 mm. Czopy i powierzchnie czołowe wałków muszą być bardzo gładkie (R_a = 0,08 pm), co osiąga się przez polerowanie. Dużą gładkość powierzchni otworów uzyskuje się przez okrawanie lub przepychanie. Wałki wykonuje się ze stali, np. Ali, płyty łożyskowe zaś z mosiądzu M063 lub M058.

Zaleca się następujące wymiary elementów łożyska: długość czopa c = = 1,8 d, średnica wałka D = 3d, stosunek długości czynnej łożyska do jego średnicy Ijd waha się w granicach od 2/3 do ł.

W łożysku stosuje się pasowanie obrotowe luźne, dla średnic:

d ź 1 mm — pasowanie H9/d9, luz promieniowy dla d = 1 mm: od 0,020 do 0,065 mm,

d < 1 mm — pasowanie H9/cd9, luz promieniowy dla d = 0,5 mm: od 0,034 do 0,084 mm.

8