ontogeneza

V. ROZWÓJ NIEMOWLĘCIA W DRUGIM PÓŁROCZU ŻYCIA SIÓDMY MIESIĄC ŻYCIA i Reprezentatywne umiejętności w 7 miesiącu I • obroty wokół osi pępka (tzw. „pivoty”) j • pełzanie do przodu ! • siadanie z trzymaniem podpory

Rozwój w supinacji i pronacji

Opisując rozwój niemowlęcia po ukończeniu 6 miesiąca życia trudno utrzymać dotychczasowy podział na rozwój w supinacji i pronacji, gdyż dziecko nie przebywa stale w jednym położeniu, lecz znajduje się w nieustannym ruchu. W związku z powyższym, począwszy od 7 miesiąca życia, analiza rozwoju zostanie przeprowadzona wspólnie dla pozycji supinacyjnej i pronacyjnej.

W pozycji pronacyjnej wysokie unoszenie głowy i oparcie na wyprostowanych kończynach górnych umożliwia przeniesienie ciężaru ciała w kierunku miednicy. Środek ciężkości ciała zlokalizowany jest w okolicy lędźwiowej. Dziecko wykorzystując odpychanie kończynami górnymi - potrafi wykonać obroty wokół osi pępka w prawo i lewo - tzw. „pivoty” (punktem obrotowym jest pępek).

Początkowo niemowlę wykonuje obroty z wyprostowanymi kończynami dolnymi, a następnie stopniowo dochodzi do pełnej dysocjacji między stronami ciała.

Ryc. 98 Obroty wokół osi pępka - tzw. „pivoty”

„Pivoty” możliwe są także dzięki reakcji amfibii i pozwalają doskonalić (w innym wariancie) podobne umiejętności jak podczas pełzania. Szczególnie ważne w tej czynności jest balansowanie wokół środka ciężkości zlokalizowanego w okolicy lędźwiowej:

W tym okresie rozwojowym dziecko zaczyna pełzać do przodu. Wzorzec pełzania uwarunkowany jest opanowaniem reakcji amfibii.

Charakterystyczny układ posturalny realizowany podczas amfibii oparty jest na wcześniej nabytej umiejętności wydłużania i skracania stron ciała, wynikającej z rozwoju reakcji równowagi w pozycji pronacyjnej.

Ryc. 99 Wyrównanie posturalne w pozycji amfibii

W trakcie ruchu pełzania głowa, dzięki reakcjom nastawczym, unosi się do góry, łopatka ślizga się po ścianie klatki piersiowej, a kąt dolny schodzi w dół i do linii kręgosłupa. Później unosi się do góry - następuje mobilna stabilizacja obręczy barkowej oraz pełne rozdzielenie ruchów łopatki względem klatki piersiowej. Łopatka aktywizowana jest w związku z naprzemiennym odpychaniem łokci od podłoża. W czasie pełzania zaznacza się szczególnie aktywność obu obręczy po diagonalnej, co stanowi doskonalenie ruchów rotacyjnych oraz dysocjacji między obręczami.

W trakcie pełzania dziecko wykonuje stopą ruch od zgięcia grzbietowego do podeszwowego. Na koniec odbija się z palucha i przenosi ciężar ciała na stronę przeciwną.

Układ ciała podczas pełzania ma charakterystyczny wzorzec:

a)    po stronie obciążonej:

- występuje wydłużenie i przyleganie ciała do podłoża

kończyna górna jest w pozycji zgięcia w stawie barkowym dół pachowy przybliża się do podłoża

kończyna dolna znajduje się w wyproście, pozycji pośredniej i przywie-dzeniu

miednica jest w pozycji pośredniej - występuje równowaga pomiędzy zgięciem i wyprostem

b)    po stronie odciążonej:

kończyna górna jest zgięta i przywiedziona horyzontalnie - pcha w podłoże

- występuje skrócenie i utrzymywanie miednicy nad podłożem

103