P1090799

•    nadal nie dysponujemy pełną (a nawet dostateczną) charakterystyką strony językowej współczesnych tłumaczeń Pisma Świętego (zwłaszcza Starego Testamentu), opisem skali zmian w nich dokonanych w stosunku do wcześniejszych, staro- i średniopolskich translacji, szczególnie w odniesieniu do tzw. słownictwa (terminologii) religijnego;

•    wiele cech językowych współczesnego stylu biblijnego ma charakter labilny, nieustabilizowany, wariantywny.

Sądzę, iż istotniejsza dla nas jest odpowiedź na pytania: jaka jest skala (zakres) owych zmian oraz czy we współczesnych stratyfikacjach stylów polskiego języka narodowego styl biblijny stanowi osobną jakość? W ocenie bowiem autorów niektóiych opracowań polszczyzna najnowszych przekładów Pisma Świętego traci (a nawet już zatraciła) swą wyrazistość, odrębność stylową wobec innych odmian - tym samym polski styl biblijny jakoby przestaje (przestał?) istnieć^{1 2}. Sądzę, iż bardzo pomocne w odpowiedzi na te pytania będzie wprowadzenie i odróżnianie dwóch pojęć i terminów: nowatorstwa oraz awangardy³. Nowatorstwo - tak jak rozumie to prof. M. Głowiński w odniesieniu do historii literatury - dokonuje się w obrębie tradycji i nie dąży do całościowych, globalnych przekształceń;

141

1

Por. „Nie można twierdzić, że najnowsze przekłady w żadnym stopniu nie różnią się od współczesnych wypowiedzi potocznych czy publicystycznych. Raczej tylko - że w znaczący sposób zbliżają się do nich wraz ze swym charakterem stylistycznym. Konieczne jest więc wprowadzenie takiego oto rozróżnienia: rozróżnienia na tradycyjny styl biblijny i współczesny styl biblijny. Przy czym współczesny styl biblijny w skrajnych przypadkach (np. w Nowym Testamencie, Nowym przekładzie z języka greckiego na współczesny język polski) wykazuje dążność do stawania się stylem bez właściwości, a więc do zanikania jako odmiana stylowa języka polskiego [podkreśl, moje - AB.], P Binek. O współczesnych polskich przekładach biblijnych świadomie nawiązujących do tradycyjnego stylu biblijnego, w: Inspiracje chrześcijańskie tv kulturze Europy, Łódź 1999, s. 213- 214.

2

Tymi terminami i pojęciami operuje M. Głowiński w odniesieniu do historii literatury polskiej: Co to za dziwne zwierzę?, „Gazetu Wyborcza", 3 6 maja 2001, s. 22.

3

używanie szyku progresywnego, wprowadzanie zdań parataktycznych za pomocą spójników i oraz a. Toteż sądzę, iż obecnie i przy tym stanie badań wskazać możemy tylko płaszczyzny, na których dokonuje się przekształcanie tradycyjnego stylu biblijnego; jest to w pierwszej kolejności płaszczyzna składniowa, następnie leksykalno-semantyczna, potem nacechowania (wartości) stylistycznej, najmniej zaś - figuratywno-kompozycyjna.