P1170352

180

Tadeusz Malinowski

[14]

od lądu stałego do grodziska w Słupcy jako grobli-mostu ⁴⁷. Most jest bowiem konstrukcją służącą do przeprowadzenia drogi nad jakąś przeszkodą ^4S, w tym wypadku wodą, co sugeruje przecież swobodną jej cyrkulację między konstrukcjami względnie partiami konstrukcji. Natomiast grobla — to szeroki wał, mocno zbudowany, wśród bagien czy mokradeł, służący jako droga piesza czy kołowa W Słupcy mamy zaś do czynienia z tą ostatnią konstrukcją, wzmocnioną w dodatku potężnymi palami ^w, a nie tylko kołkami, jak pisze autorka ⁰¹; te ostatnie wystąpiły jedynie w części grobli najmniej narażonej na zniszczenie, u jej ujścia na brzeg lądu stałego^K. Nie posiada poparcia w uzyskanych do tej pory materiałach archeologicznych także stwierdzenie autorki o występowaniu na grodzisku słupeckim wolnej przestrzeni ^M. W rozkopanej części grodzisko posiadało bowiem ślady zabudowy zwartej ^M. Jeśli natomiast chodzi o sposoby posługiwania się narzędziami ciesielskimi, to do danych przytoczonych przez autorkę ³⁵ dorzucić można ślady obróbki siekierą końców pali drewnianych wspomnianej wyżej grobli⁵⁶.

Na tym pragnęlibyśmy zakończyć uwagi dotyczące budownictwa ludności kultury łużyckiej. Jak już powiedzieliśmy na wstępie, nie mają one charakteru recenzji, stąd pominęliśmy milczeniem niektóre inne usterki pracy, która stanowiła podnietę do napisania tego artykuliku. Chodziło nam bowiem przede wszystkim o zwrócenie uwagi na fakt, że z budownictwem spotykamy się nie tylko w starożytnych osadach, lecz i na cmentarzyskach, przy czym materiały z tych ostatnich obiektów

mogą częstokroć stanowić — naszym zdaniem - ważne uzupełnienie

danych ze stanowisk osadniczych. Zależało nam także, by sprostować niektóre niedociągnięcia owej pracy, odnoszące się do obiektów osadniczych w Słupcy, znanych nam z autopsji, uzupełniając to dodatkowo wiadomościami o nowych odkryciach tam poczynionych.

⁴⁷ A. Niesiołowska-Hoffmann, op. cit., s. 97.

Siozc-nik języka polskiego, pod red. T. Lehra-Spławińskiego, wyd. Trzaska, Evert i Michalski, t. II. Warszawa 1939. s. 315. ^m Ibidem, t. I, Warszawa (br.>, s. 1062.

*• T. Malinowski. Osadnictwo kultury łużyckiej wczesnej epoki żelaznej w Słupcy, s. 50.

¹¹ A. Niesiołowska - H offm an n, loc. cit.

* T. Malinowski, op. cits. 60.

“ A. Niesiołowska-Hoffmann, op. cit., s. 101.

^M T. Malinowski, op. cit., s. 57.

** A. Niesiołowska-Hoffmann, op. cit., s. 105.

*• T. Malinowski. Badania archeologiczne w Słupcy, po w. koniUski, Prze-Cląd Zachodni, r. X. nr 1—2, 1954, s. 241, 247 <tabL IV, ryc. 1).

[15]    Uwagi o budownictwie ludności kultury łużyckiej    |g(

QUELQUES REMARQUES SUR LES CONSTRUCTIONS DE LA POPULATION APPARTENANT A LA CIYILISATION LUSACIENNE par

TADEUSZ MALINOWSKI (Poznań)

Rćsumć

Le prescnt article est en premier lieu un supplćment au travail de Mme A. Niesiołowska-Hoffmann, Ze studiów nad budownictwem plemion kultury łużyckiej (Du domaine de 1'ćtude de la constructlon chez les tribus appar-tenant ś la ciyilisation lusaclcnnc), insćró dans le vol. X du pćrlodiąue „Slayia Antiąua" (1003). L'auteur presente les donnćes omises dans le travail mentionnć, et notamment celles concernant les constructlons dćcouyertes dans le terrain des cimetiórcs de la populatlon de ciyilisation lusacienne en Pologne. Hors des cimetlóres oń l*on a constatć la prósence des yestiges de piliers ou de pleux de bois, soit isolćs, soit ne formant aucune construction dóchiff rabie (c'ćtaient 1A pout-etre les traces de quelques signes seryant A marąuer les tombes au temps oń le cłmetlAre etait utilisć), 1'autcur cite d'autres stations, oń les yestiges des constructlons en bois mises A dćcouyert etaient plus faciles a expliquer. Ainsi par exemple, dans les cimetieres A tumuli datant de la III® pćriode de l’ftge du bronze, dont l’un situć dans la docalitć de Mikowice, dlstrict de Namysłów (fig. 1), 1’autre A Zielona Góra, on a constatć dans les tombes de nombreuses traces de piliers ver-ticaux. Une tombe piąte, entouróe de yestiges de pleux, dćcouverte dans la localitó de Jordanów, dlstrict de Dzierżoniów, est gćnćralement rapportee A la pćriode tardlye de l'Age du bronze. Les sópultures sułvantes datant de la pćriode de Hallstatt: la tombe „A chambre" de la localitó Kietrz-Krotoszyn, dlstrict de Głubczyce, entouróe de piliers en bois enfoncós yerticalement dans le sol (fig. 2); la tombe de la localitó de Lasowice, district de Zgorzelec, entouróe de traces de piliers et conte-nant des poutres qui probablement ayaient fait partie de la tolture (fig. 3); la tombe de la localitó de Mikowice, district de Namysłów, entouróe d*une construction quadrangulaire en bois (fig. 4); enfin. la tombe de la localitó de Mokronos Górny, district de Wrocław, entouróe de yestiges de pieux en bois (fig. 5).

L'auteur suppose que certaines formes des constructlons sópulcrales adoptóes par la population appartenant A la ciyilisation lusacienne ne se rattachaient pas de prós au bAtiment d’habitation ou d*exploitation datant de la meme ópoque. Cette remarąue se rapporte surtout aux constructlons trouyóes dans les tumuii ou la formę de la tombe suggćrait l’existence d’une construction sepulcrale de formę circulaire, qui soutenait, peut-etre, le toit de la „cahute mortuaire"; celle-cl diffórait sans doute des maisons d'habitation baties dans les bourgades, mals elle pouyait etre aussi bien une palissade, ce qui la rattacherait, au point de vue typologiąue, aux constructlons defensiyes. Les autres constructlons mentionnóes ci-dcssus se relient plus nettement au bAtiment dliabitation. La construction de Kietrz-Krotoszyn constitue peut-etre les restes d*un modóle de maison A piliers; les constructlons mises A decouvert dans la tombe de Mikowice datant de la pćriode de Hallstatt suggćrent l’existence d une „cahute mortuaire" construite en premier lieu d*aprós le systóme de poteaux et entretolses, complćtć peut-etre de clayonnage. A Lasowice, nous avons probablement affaire A la construction d*un