P1170381

Tadeusz Malinowski

——

Wesołowski S.

• 983 plemiona kultury luzycfcug na terenie Szczecina (od XII do IV wieku p.n.e.J, |_w.j.

Oswyr Szczecina. t. 1. Pradzieje Szczecina. Warszawa Poznań, a. 279 468. Węgrzynowicz T.

1983 Szczotki zicierręcejoko wyraz wierzeń w czasach ciałopalenia zwłok. Warszawa.

Adres autora. Frof dr hab TADEUSZ MALINOWSKI. Pracownia Archeologiczna] WSP. Arciszewskiego 22a. 76-200 Słupsk

Marek Gedl

POCZĄTKI I ZRÓŻNICOWANIE REGIONALNE KULTURY ŁUŻYCKIEJ NA POMORZU

Problem Pomorza w epoce brązu i we wczesnej epoce żelaza oraz powiązania tego regionu z kulturą łużycką, kulturą nordyjską względnie też ze strefą bałtyjską budziły ożywione dyskusje, które nieraz podbudowane były sympatiami lub animozjami natury politycznej czy nacjonalistycznej, przysłaniającymi dyskutantom właściwy wymiar zagadnienia. Józef Kostrzewski był niestrudzonym orędownikiem związków Pomorza z kulturą łużycką, a ludność tej kultury utożsamiał z Prasłowianami. Grupa badaczy niemieckich, zwłaszcza z lat międzywojennych, widziała kulturę Pomorza epoki brązu w bliskich związkach z kulturą nordyjską, której ludność utożsamiano z Germanami (G. Kossinna 1920, mapa; 1929, ryc. 52 po s. 40; W. La Baurrie 1934, s. 6—9, ryc. 1- 2). Kulturę Pomorza we wczesnej epoce żelaza przypisywano już bez wątpliwości ludności germańskiej (E. Petersen 1929, tabl. 36; W. La Baume 1934, s. 44 -45, ryc. 20). Inni badacze widzieli związki Pomorza, a zwłaszcza Pomorza Wschodniego, ze strefą rozciągającą się na wschód od dolnej Wisły, a twórców kultury epoki brązu na Pomorzu w znacznym stopniu utożsamiali z Bałtami (L. Kilian 1955, s. 178- 179; M. Gimbutas 1961, s. 339, ryc. 2; 1983, s. 76 88). Przedstawiciele każdego z wyżej wymienionych kierunków wykorzystywali dla podbudowania swych twierdzeń tę samą bazę źródłową. Wybierali tylko odpowiadające im grupy stanowisk, obiektów lub zabytków, które ich zdaniem lepiej ilustrowały bardziej im odpowiadającą koncepcję. Pomijali natomiast milczeniem lub pomniejszali znaczenie żjawisk czy grup zabytków, które mogły przemawiać na korzyść innej koncepcji.

Dziś zaangażowanie emocjonalne na temat bliższych związków poszczególnych regionów z tą a nie inną kulturą archeologiczną w pradziejach nieco osłabło, a na poszczególne kultury archeologiczne | epoki