P1000498

/v. jeśli inscenizacja zasadza się na unikaniu spójności acm^ tycznej luh na jej krzyżowaniu? Albo jeśli wytyczną inicr^ dzieła jest tylko intensyfikowanie często przywoływanego 'oą. bioru' pr/c/ obserwatora/wid/a? Ostatni / tych przykładów do. tyczy zwłaszcza prac / pogranicza performance, chociaż ta sir* legia stosowana jest pr/c/ różne kierunki współczesnej au*n gardy. W inscenizacji Frcyera tekst teatralny stanowi tylko je den / wielu systemów znakowych i nic jest w żaden szczególny sposób uprzywilejow any. Tego typu pytania będą coraz częściej stawiane przez tych badaczy teatru, którzy na nowe dzieła s/tu ki ekspery mentalnej zareagują ściśle stmkturalistycznym pos/u. kiwaniem spójności semantycznej.

Tymczasem analiza inscenizacji stała się trwałym elementem niemal każdych studiów teatrologicznych. Początkowo sprawa me tody ma znaczenie drugorzędne. Ważne jest przede wszystkim to, ab} studenci mk    inscenizacją popi analizę i intetpi

tację, zęby uczy li się obserwować, żeby pewne inscenizacje oglądali kilkakrotnie, robili notatki i dopiero tak pozyskany materiał oceniali na drodze interpretacji Tymczasem nauka o teatrze osiągnęła taki poziom, że w przypadku analizy inscenizagi me musi się ona wciąż zajmować problemem metodologii. Pożegnała się już / przekonaniem, jakoby musiała stworzyć zasady jakiej< „ogólnej analizy '. Założenia, które pojawiły się dotychczas, stanowią rozsądne wskazów ki, za pomocą których można melodycznie ogarniać i przedstawiać powstawanie znaczeń w inscenizacji.

4.3. Teatr niuzvczn\ i taniec w teatrze

V    w

Przedmiotem analizy teatralnej jest także teatr muzyczny i taniec w teatrze. Z perspektywy teatru dramatycznego można mieć wrażenie, że znajdujemy się na ziemi niczyjej, jeśli mc wręcz wrogiej. Coraz częściej jednak spotyka się przekonanie, że teatr muzyczny i taniec w teatrze należą do „zintegrowanej* nauki o teatrze i obszary te mogą stanow ić przedmiot zainteresowania także dla tych studentów teatrologii, którzy nie postu dają gruntownej znajomości muzyki. W dalszej części wskazane

-osi.mił te elementy, które mogą być punktem wyjęcia do anali-_x j^atru muzycznego i tańca, a dotyczą omawianych |u/ kale-.._vrii, takich jak: autor, dzieło, oprawa sceniczna, inscenizacja; i%peKt> historyczne i teoretyczne / powodu braku miejsca zo-aam| tutaj pominięte.

4.3.1. IVatr muzyczny: elementy dzieła

W przypadku analizy historycznej dzieł teatru muzycznego pojawiają się w zasadzie takie same problemy i zadania jak przy te-Uic dramatycznym. Jedynie przedmiot analizy jest tuta) bardziej łożony z powodu rozszerzenia o składniki muzyczne W odniesieniu do teatru muzycznego obowiązuje len sam podział na dzieło utrwalone w postaci pisanej i dzieło w przekładzie inscenizacyjnym. jaki stwierdzono w przypadku teatru dramatycznego. Pojawiaj;) się tu lakżc te same pytania: O jakim dziele mówimy?

W jaki sposób w przypadku analizy można ująć stosunek między zapisem dzieła (partyturą/librcttem) a inscenizacją? Omówione tu wstaną kolejno oba sposoby rozumienia dzieła - po pierwsze analizy dzieła teatru muzycznego w kontekście historycznym na podstawie partytury i libretta, po drugie analizy inscenizacji.

Jak należy rozumieć pojęcie dzieła w teatrze muzycznym? 1‘ofcck d/k-łn Charakter najbardziej stały ma to, co zostało utrwalone na piśmie. Przekazany tekst jest jednak często przypadkowym efektem stosowania reguł historycznie narzuconych gatunkom, samowolnych zmian, norm estetycznych i ulegania różnego rodzaju przymusom teatralnym. Te czynniki - gatunek, funkcja auktorialna, dramaturgia muzyczna itd. - są wzajemnie uzależnione. Z historycznego punktu widzenia ważne jest uwzględnianie ich powiązań i dostrzeganie zmian w tych dziedzinach. Podobnie jak w teatrze dramatycznym, także w przypadku teatru muzycznego analiza dzieła powinna uwzględniać stosunki tc-airalne w czasach powstania dzieła. Analizę teatrulogie/ną można teoretycznie rozpocząć od dowolnego aspektu, jakkolwiek trzeba stwierdzić, że pojawiają się tu wyraźne preferencje dla dramaturgii muzycznej albo zagadnień związanych ze sceną.

Poniżej krótko zostaną przedstawione niektóre z tych aspektów

129