P1000682

LXIV

SCHYŁEK ŻYCIA

domku. przy Neulinggasse 26. Wśród całego szeregu utworów o nowej, społeczno-obyczajowej problematyce znajda się dramaty składające się na — jakże dla nas ciekawy — piąty okres twórczości

dramatycznej.

Tymczasem warunki, w których powstawały wspomniane utwory, nie były korzystne, choć pisarz porzucił zawodową pracę w ministerstwie. Już wkrótce po przewrocie listopadowym Rittner ciężko zachorował, tak że dopiero w maju 1919 roku Zofia Rittnerowa mogła donieść Ignacemu Nikorowiczowi, że mąż jej ,,ma się z każdym dniem lepiej”, chociaż do końca miesiąca pozostanie zapewne w sanatorium Loew. Jakoż 28 czerwca deklarował się już radca sekcyjny w magistracie wiedeńskim jako obywatel polski.    1

Rittner pisze teraz wiele, według świadectwa żony (oprócz znanych nam utworów ukończonych ^vV okresie, pozostał w Wiedniu cały szereg porzuconych fragmentów) ^ł. Pierwszy akt komedii Ametyst i spółka opatrzony jest notatką „Zaczęte ^w 9^rudniu 1919 r. , a na końcu powieści Duchy w mieście odczytujemy datę 2 maja 1920 r. ..    ■

Prace i pizc-rywa podróż do Warszawy —pisarz ^{Za wzorem} znacznej części kolonii polskiej Th If ^u P°wrócić do kraju. Wojna przeraziła * małżonków: powrócili do Wiednia, gdzie ^{er mid juz} P°zostać prawie do końca swego

Wsiou nich liagmeut komedii D/e Schwalben (Jaskółki)

LXV

,,in Nie zostało mu go wiele: poprawa zdrowia , _hvła trwała. O objęciu dyrekcji teatru lwów-

_(fo, proponowanej wówczas Rittnerowi, nie było _A mowy. Mimo to w maju 1921 roku Stanisław „i,,! w swych korespondencjach z Wiednia donosił, _Kii mer „pisze jakby w gorączce". Pracował wów-_s rzeczywiście nad obszernymi utworami. Na-, ₍ ii nawet w tym okresie film pt. Za winy brata. :<) czerwca ukazała się w wydawnictwie Deutsches . rlag powieść Die cindeie Welt (Inny świat; tytuł ;orsji polskiej tego utworu brzmi Między nocą brzaskiem), dzień ukazania się książki był jednak niestety, jednocześnie dniem śmierci jej twórcy².

Data wyprawy warszawskiej (z pewnością sprzed 15 sierpnia 1920 r.) może służyć jako orientacyjna analizie twórczości Rittnera z ostatniego okresu: wory napisane na przełomie lat 1919 i 1920 różnią się bardzo od tych, które powstały w ostatnich niesiącach życia dramatopisarza. Pierwsze są świadectwem dość nagłego zwrotu zachodzącego w postawie ich twórcy wobec świata. „Wiem! — mówi ledna z postaci niedokończonego, niestety, Ame~

* Oprócz wyliczonych w tym rozdziale powieści Duchy mieścił- i Między nocą a brzaskiem (drukowanych w obu \'_;kuch) ogłosił jeszcze Rittner Das Zimmer des Wartens. Wien 1918 (Pokój oczekiwania). Tytuł polski — Drzwi za-nkmęte, ^Przegląd Warszawski* 1922, t. I-II i osob. ^sz<iwa 1922. Po śmierci pisarza wydała Zofia Rittnerowa Mos. ■^v >rs/civ.a 1926. W rękopisie pozostały fragmenty: Dos neue Dóe/i (Nowe życie) i Der Zauberpanzer (Czarodziejs a pon ' (rz)

^0lbl Nar Sar.a I, Nr 110 (Rittnor: W m»lym domku)