mienistą w energię chemiczną. Energia ta jest z kolei przez zwierzęta i ludzi zamieniana w energię cieplną (utrzymanie stałej ciepłoty ciała), energię mechaniczną (skurcze mięśni), energię elektryczną (przewodzenie impulsów nerwowych) czy też inne postacie energii chemicznej. Podstawowe znaczenie w procesie wykorzystywania energii chemicznej pożywienia ma synteza ATP (adenozynotrifosforanu), który jest tworzony i wydatkowany w komórce jako swego rodzaju „energetyczna waluta” (p. rozdz. 2.4). Jednakże w normalnych warunkach tylko około 40% energii chemicznej pożywienia transferowane jest na ATP, pozostała jej część zamieniana jest na ciepło. Również mięśnie jedynie 20% zużywanej energii (głównie w formie ATP) wykorzystują na pracę mechaniczną, resztę rozpraszają w formie ciepła. Rozpatrując organizm człowieka w kategoriach maszyny roboczej, zamieniającej jedną formę energii w inną, można stwierdzić, że jest on bardziej wydajny niż maszyna parowa, lecz ustępuje sprawnością silnikowi spalinowemu.
Podstawowym celem odżywiania jest zaspokojenie potrzeb energetycznych ustroju związanych z:
@ podtrzymaniem podstawowych funkcji życiowych, tzw. podstawową przemianą materii;
© termogenezą;
® aktywnością fizyczną (ryc. 3.1.2).
Ryc. 3.1.2. Elementy składowe całodobowych wydatków energetycznych
Jeżeli z pożywieniem dostarczymy więcej energii niż wydatkujemy na wymienione cele, jej nadmiar zostanie odłożony, głównie w postaci tkanki