SDC10238

akcentu do dłuższych. Akcent paroksytoniczny ostatecznie ustalił się w początku XVIII w

Zakłócenie stabilności akcentu paroksytonicznegó wprowadziły wyrazy obce - greckie i łacińskie: muzyka, lógika, polityka, a pod ich wpływem również rodzime: Rzeczpospólita (jak łac. Respublica), które zachowują akcent proparoksytoniczny. Zapożyczenia francuskie: Pompidóu, Nancy mają akcent oksytoniczny.

Naruszenie akcentu paroksytonicznego dokonywało się w połączeniach wyrazów samodzielnych akcentowo z enklitykami i proklitykami; tworzyły one bowiem jedność akcentową i powodowały przesunięcie akcentu, por. stpol. daló śę, ale — dało; zobaczył go, ale - zobdczyl. Ten typ akcentowania był jeszcze żywy w XIX w.

Pewnym odstępstwem od paroksytonezy jest akcent w wyrazach złożonych, por. formy czasu przeszłego złożonego: chodziliśmy, robiliśmy, trybu warunkowego: musielibyśmy, chcielibyśmy, złożone formy liczebników: Osiemset, dziewięćset, pięciuset oraz rzeczowniki typu granidstosłup; por. także XIX-wieczne Kdzimierz, Włddysław, cńdotwór itp. Składały się one pierwotnie z dwóch akcentowanych form wyrazowych. Po ich zroście, a w formach czasu przeszłego także skróceniu drugiego członu, pozostał jedynie akcent padający na ich pierwotny człon pierwszy.

Współcześnie ujawniają się dość silne tendencje do usuwania wyjątków i powszechności paroksytonezy, por. czworonóg, prostokąt. Kazi mierz, Władysław,: