K �jna DIALEKTY POLSKIE723

Cyrkumfleksowa zaś intonacja ustaliła się na zgłosce akcentowanej lub poakcentowej. jeśli na nią przesunął się akcent, które na skutek tego cechowało obniżanie się wysokości tonu w ciągu ich artykulacji. Opadająca intonacja cyrknmfleksowa spowodowała wytworzenie się: w lit. vafnas 'kruk’, tilkas, gardas, sambas, snfigas; w sch. dialekcie ezakawskini i w języku słoweńskim intonacji opadającej na długiej vrdn, vuk, gen. sg. vulca, grad, mruk, sneg, znb, gen. sg. zuba; w językach ruskich ustalenie się akcentu na pierwszej samogłosce pełnogłosu, por. ros. v^loron, g^]orod, m'orok; w czes. i poi. krótkiej samogłoski, por. czes. hrad, mrak, stpol. gródb, Dtruko, śńegb, sąbb. Ustalenie się intonacji jako dystynktywnej cechy prozodycznej musiało zapoczątkować tendencję do defonologizacji iloezasu.

2. Spłynięcie się krótkich indoeuropejskich *a i*o w a, które później w językach bałtyckich przeszło w a, w prasłowiańskim zaś w o, np. lit. akis, a fis, psł. oko, osb, por. łac. oculm, axis, gr. dfor.

3. Ustalenie się dwojakiego typu kontynuantów — przednich i tylnych — na miejscu prind. zgłoskotwórczych sonantów *r l m, n, por. np. lit. virśus i tufgus, pllnas i tUlSti 'puchnąć’, ungurys i deiimtas, hau i durniu; psł. wfyb i tryb, pfnb i tlslo, ggorb 'węgorz’ i dexęib, (icbz)bmn, ale dbrnę.

i. Oparcie systemu koniugacyjnego na tematach czasu teraźniejszego i czasu przeszłego lub infinitiwu.

o. Wytworzenie się podstawy znaczeniowo-morfologicznej pod formację przymiotnikowej odmiany złożonej, tworzonej przez dodanie zaimka anaforycznego wskazującego (psł. jb, ja, je, lit. jis, ji) do określających dobrze znaną mówiącemu osobę lub rzecz form przymiotnika równych rzeczownikowym (dobrb-jb, dobra-ja, dobro-je, gen. sg. dobra-jego, dat. dobru-jemu; lit. gerds-(j)is, gero-jo, basas-is, basó-ji).

6. Zastąpienie prind. gen. sg. rzeczowników o tematach na -o- przez formy dawnego ablatiwu z zakończeniem -ód (lit. fil ko, psł. iclka ^ulk%vd, por. skr. vfkat, vfl;ad, st.łac. Gnaivod, łac. lupo ^ -ód).

7. Zastąpienie prind. zaimka *só, sd przez zaimek z rdzeniem t-: *tos, *ta, lit. tds. td, psł. tb, ta, to.

8. Przejście niektórych rzeczowników odmiany spółgłoskowej do odmiany o tematach z przyrostkiem -i-, por. np. lit. akmo, akmen-i-ml, akmen-i-si; psł. kamy, kamen-b-mb, kamen-b-yb, lit. źrerls, psł. zwćrb por. xh']Q, dgoóę.

9. Przeniesienie imiesłowów na -vs, -nt- (por. łac. vehens, vehent-is)

do odmiany o tematach na -io-: lit. gen. sg. eedusio, vedanćio, psł. wedbia, wedgt'(i)a; lit. naśąs, neSan&io, psł. nesy, nesgfa *n.es-o-nt-io-).

10. Ustalenie się syn taktyczny eh norm występowania narzędnika w orzeczniku (lit. kardlium pastóti — zastać królem) oraz dopełniacza po przeczeniu (lit. nerti pinigu — nie ma pieniędzy).

K. Dejna, Dialekty...