SDC13964

24

Wstęp.

Wstęp

W wyobrażeniach o >loryc*nych początkach rzemiosła artystycznego. teoria St mpera zapuściła tak głębokie korzenie, że niektórzy powuu badacze są jej zwolennikami do chwfll obecnej, przynajrnciuu ^w ograniczonej mierze, jakkolwiek —- jak sądzą — n    -zność jej utrzymania udowodniłem Już w pełni w roku 1RS3

m StUjraęen, opierając się na przedyskutowanym materiale zabytków staroorientalnych i wczesnogrcckich. Natomiast przy wyrokowaniu o sztukach przedstawiających niepodobna było dłużej oddawać się złudzeniom, jakoby osły ich historyczny rozwój choćby w przybliżeniu mógł być wyjaśniony przez ich proste powstanie z procederów technicznych**",

..Jak można by wyjaśnić warunki, które w ciągu ubiegłych 25 lat wywierały tak określony i częstokroć hamujący wpływ na wszelkie nasze badania sztuki? *. Przede wszystkim w materia-listycznym ujęciu początków sztuki, jakie wykształciło się od sześćdziesiątych lat naszego wieku i od jednego zamachu zdobyło sobie wszystkie środowiska uprawiające sztuką, miłujące sztukę i badające sztukę. Teorię o techniczno-materialnej genezie najstarszych ornamentów i form artystycznych zwykło sśc wypro-wadzać od Gotfryda Sempera Dzieje się tak z tą samą dom słuszności, jak w przypadku identyfikacji współczesnego darwi-nizmu z Darwinem. Porównanie — darwinirm i materializm w sztuce — wydaje mi się tym słuszniejsae. że między obu zjawiskami lachodri bez wątpienia ścisły iwiąwk przyczynowy: omawiany materialistyczny prąd w pojmowania zaczątków sztuki me jest niczym innym, jak — że tak powiemy — przeniesieniem darwinizmu w dziedzinę życia duchowego. Podobne jednak, jak między darwinistami i Darwinem, należy wyraźnie odróżniać poglądy semperianów i Sempera. Podczas gdy Semper mówił: przy powstawaniu formy artystycznej występują także materiał i technika, to semperianie myśleli po prostu: forma artystyczna jest wynikiem tworzywa i obróbki -Technika* stała się szybko najolubieAssym słowem sztandarowym, które utarto się także

jako równoznaczne ze «sztuką* I w końcu słyszało się je nawet niż słowo sztuka O sztuce mówił naiwniak, laflr. biHiflrtrf fachowo brzmiało: -technika-.

Może się wydać paradoksem, że skrajny odłam mateeśałśrtear sztuki znalazł także wcale licznych zwolenników wśród praktykujących artystów. Stało się tak na pewno wbrew duchowi Gotfryda Sempera. który byłby istotnie ostatnim chcącym w miejsce wolnej wołi twórczej pęd w swej istocie naśladowczy! Słowo -technika* okazało się niezwykle trwałe, odkryto bowiem, że większość ornamentów doje się wykonać w różnych technikach!...J

Nasię rzeczą będzie po pierwsze —- po tym co my — nnaadnić w ogóle potrzebę tej książki ** Może być tahwtef jonowana, a to tym bardziej, że teoria o rialnym początku najpiw wolni* Jiiyrh. najstasaiju h f« i ornamentów bez wątpienia ma swoje uzasadnienie! _) Pierw My rozdział imwśał więc być poświęcony zagadnieniu niczno-matertałnej teorii sitaki Mam nadzieję, ze w tym. który w swym tytule zapowiada badanie istoty i geometrycznego stylu udowodniłem, iż sic tylko afte istnieje den konieczny warunek, który by nas rronmjal « priesi do wyj nadlania najstarszych zdobin gcswtu trymiyth z określać*j ą nikł. szczególnie z kunsztów fkarkirh. lecz że naprawdę ryrwśs najstarsze zabytki rrtnlri prsarsą racaej mul-. 1 Przy tym załaaenta daleko rlrminSsiimj ,    ^

chęć człowieka do okrycia ciała njiiliasai nhatjlnymi jeot trzeba ozdoby eta la. adnbany więc. które aturyły tylko popędowi do adokienia — między innymi także trynna — istniały dużo wrarmkj cis poj tkackich, służących do okrycia ciała Tym samym zdaje dać teza, które ąaiwsya ais od 2S lat asakę • sztuce śnę kacja ornamentyki tkackiej ae zdobiną płaszczyznową i ur ęą z ornamentyką płatką Z chwilą gdy wydaje ssę lgfli najstarsae zdobiny płasat rymowe byty

a w-as. umni i