skanowanie0013

rynkowych w warunkach globalizacji zwiększa dysproporcje rozwojowe m państwami i wewnątrz nich, i na tę okoliczność przytaczają liczne dane. J cześnie utrzymują, że od globalizacji nie da się uciec, ale trzeba poddać ją k“ i regulacji, aby wykorzystać jej pozytywne efekty³⁶.

W prezentacji uczonych podejmujących problem globalizmu nie sposób odnieść się do poglądów jednego z najwybitniejszych współczesnych ucz,

M. Castellsa. Urodzony i wykształcony w Hiszpanii i Francji, a obecnie prac. jako profesor w USA M. Castells jest twórcą kilku dzieł, które już w tej chwili f dząza kanon wiedzy o przyczynach i skutkach globalizacji. Jego trzytomowa Wiek informacji. Ekonomia. Społeczeństwo. Kultura, opublikowana w 1996 r. z dwiema innymi pracami, traktowane sąjako dzieła o wyjątkowej wartości por, ezej³⁷. Mieszkając i pracując opodal słynnej Krzemowej Doliny był świadkiem] rodzin współczesnych technologii informacyjnych i zauważył, jak wielki); w życiu społecznym i międzynarodowym odgrywa postęp technologiczny w dziedzinie, gdyż rewolucja informacyjna zmienia relacje społeczne ze względu powstanie globalnej sieci łączącej za pomocą komputerów i Internetu, jedno,; ludzkie, lokalne wspólnoty, regiony i państwa. Jest on twórcą koncepcji fspii czcństwo sieci” (the network society), która charakteryzuje się tym, że tradycyl interakcje społeczne i międzynarodowe są wypierane przez te z użyciem now; technologii. W społeczeństwie sieci dominują globalne powiązania, za porn których transferowane są do każdego miejsca wartości materialne i niemateria czyli te, które dotyczą życia osobistego, sposobów sprawowania władzy, funkcji nowimia społeczeństw i państw. W tej sytuacji tradycyjne, zwykle bezpośredr formy komunikowania się między ludźmi i społeczeństwami zanikają, pojawia | zaś uzależnienie od tych, którzy wytwarzają i przekazują informacje w sieci. Ni; dziwi zatem, że jednostki i całe społeczeństwa stają się zuniformizowane w taki' sieci i sprzeciwiając się temu poszukują i domagają się uznania i przestrzegani własnej tożsamości. Zagrożeń tożsamości dla państw i narodów nie można lekceważyć, gdyż sprzężenie rewolucji informacyjnej z deregulacją gospodarki om/ liberalizacją wymiany doprowadziło do powstania globalnego kapitalizmu, w którym powstają nowe formy ekonomicznych powiązań, oparte na globalnych sieciae. zarządzania i podejmowania decyzji o alokacji produkcji i transferze kapitału Miejsce danej gospodarki w takiej sieci jest funkcją postrzegania jej przez decydeiri tów w przedsiębiorstwach międzynarodowych z jednej strony, a z drugiej — prze/, posiadane zasoby technologiczne, które wyznaczają poziom wydajności i zdolność do konkurowania. Państwo i jego gospodarka, które nie spełnia tych kryteriów jest marginalizowane w takiej sieci i pozbawiane płynących z tego tytułu korzyści.

^1,1 Th. Friedman, Lexus i drzewo oliwne. Zrozumieć globalizację, Poznań 2001.

¹¹ Zob. M. Castells, The Collapse ofSoviei Communism: A Viewfrom the Information Society, Berkeley, University of California; The Information Age. Economy. Society and Culture, vol. I 3, Iłluckwcll Publishers, Oxford and New Malden, Mass. 1996; Galaktyka Internetu. Refleksje mul Internetem, biznesem i społeczeństwem, Poznań 2003.

W imanie globalizacji nic sposób pominąć stanowiska Kościoła katolickiego

*.....I prze/, niego społecznej nauki Kościoła, w której problematyka ta po-

m/y od początku lal dziewięćdziesiątych XX w. jest przedmiotem nadzwy-jliagn zainteresowania. Świadczy o tym chociażby fakt, że Stolica Apostolska " luli /yIa uklywnie we wszystkich wielkich międzynarodowych konferencjach u. 11 mych globalizacji, które prowadzi Papieska Akademia Nauk Społecznych jtńlprneująca z nią Papieska Rada „lusticia et Pax”. W 1991 r. Jan Paweł II iiUwitl encyklikę Centesimu Annus, w której zawarto postulat ustanowienia l*'t u¹ sprawiedliwego ładu społecznego i gospodarczego. Zawarte zostało tam nl/ruio „że współcześnie dokonuje się proces powstawania współzależności nimi /.ych na skalę światową. Zjawiska tego nie należy uważać za negatywne, może stwarzać niezwykłe możliwości osiągnięcia większego dobrobytu”. NUin jednak narastał krytycyzm Kościoła wobec procesów globalizacji w sferze (imlczncj ze względu na zwiększenie się nierówności i pojawienie się nowych ubóstwa. Przedmiotem jeszcze większej krytyki jest globalizacja w sferze tiry. gdyż pomija ona dobra człowieka i niesie niebezpieczną uniformizację irowti"¹.

Ki Ylyc/ną ocenę skutków globalizacji Kościoła katolickiego podzielają także, wydawać się może dziwne, badacze zarówno o lewicowym rodowodzie, jak llbriiilnym. Pierwszym z nich jest S. Amin, dla którego globalizacja jest równo-ziui /. dominacją ideologii liberalnej uzasadniającej panowanie kapitalizmu ili.ili światowej, który z kolei dominuje nad polityką państw. Zbyt pospieszne /iininie liberalnych rozwiązań w państwach słabo rozwiniętych nie przyniosło niczego dobrego, ponieważ nie były do tego przygotowane, stąd różnice między 'ulwami zamiast się zmniejszyć, znacząco się zwiększyły³⁹. Fakt ten jest coraz ^,J'lloj uświadamiany przez ekonomistów Zachodu i kierownictwo instytucji wcho-i yrh w skład „Washington Consensus”. G. Soros, J. Sachs i J. Stiglitz, do niemi jeszcze zwolennicy liberalnych rozwiązań obecnie opowiadają się za zasto-wiiniem nowego podejścia w przezwyciężeniu różnic rozwojowych. Zdaniem . Nliglitzu problem leży nie w globalizacji, ale w sposobie jej realizacji, gdyż nie iZmi całkowicie uciekać się tylko do rynku jako jedynej siły regulującej procesy ihuli/neji. Nieodzowne jest zwiększenie roli państwa, ale musi to być państwo jprnwnc i silne, umiejące sprostać wyzwaniom globalizacji. Uznając słuszność Itiylylu dotychczasowych efektów globalizacji już w 1998 r. zaproponowano nową Ikiliiiulę rozwoju określoną terminem „post-Washington Consensus”, która miałaby polegać iui jednoczesnym popieraniu rozwoju i demokracji w państwach Południa. W związku /. tym polityka ekonomiczna powinna się koncentrować nie tylko na Wzroście gospodarczym, lecz także na ochronie środowiska, dystrybucji dochodów, llwtiokmcji i zwiększaniu dochodu na 1 mieszkańca. Środki nowej strategii rozwo-

" A, Snliir/., Słoika Apostolska wobec problemów globalizacji, w: E. Haliżak, R. Kuźniar, I NynioiiiduSj lilohullzatja a stosunki międzynarodowe, op. cii., s. 316-334.

A, Amin, Capltallsm in the Agc ofOlobalisollon, London 1997.