skanuj0015 (31)

9.2. Planowanie zagospodarowania turystycznego 247

•    stopień lesistości (mierzony długością linii brzegowej lasu na terenie o powierzchni 1 km²);

•    występowanie wód powierzchniowych (również mierzone długością linii

_#    9

brzegowej zbiorników na terenie o powierzchni 1 km*').

Zajmując się planowaniem zagospodarowania turystycznego w skali regionalnej, wspomniany autor zwrócił ponadto uwagę na: społeczne wymagania organizacji wypoczynku, powiązania funkcjonalno-przestrzenne oraz dostępność komunikacyjną.

S. Rutkowski zajął się także kwestią planowania rozwoju funkcji turystycznej w skali lokalnej. Przy opracowywaniu planu miejscowego dla okolic Obornik Śląskich wzięto pod uwagę:

•    warunki topo- i mikroklimatyczne,

•    morfologię terenu,

•    stosunki wodne (poziom zalegania wód gruntowych),

•    budowę geologiczną i rodzaj występujących gleb,

•    szatę roślinną,

•    walory krajobrazowe.

Na podstawie podanych elementów autor określił chłonność rekreacyjną terenu i jego dostępność techniczną, a następnie, uwzględniając społeczne wymagania organizacji wypoczynku, opracował model programowo-przestrzenny (plan zagospodarowania przestrzennego).

Innym autorem polskim, który zajmował się oceną atrakcyjności terenu dla rekreacji (na przykładzie obszarów pojeziernych), był T. Bartkowski, który opublikował na ten temat wiele prac empirycznych i teoretyczno-metodycznych [Bartkowski 1970, 1974, 1975], jak również sprawił, że badania w tym zakresie są nadal w Polsce prowadzone głównie w Poznaniu (np. W. Deja, D. Sołowiej, M. Pietrzak).

Mimo powszechnej zgody co do celowości planowania turystyki i zagospodarowania turystycznego, efekty planowania odbiegają często od przyjętych założeń. Wiąże się to ze skomplikowanym charakterem zjawiska turystyki i wynikającymi stąd konfliktami. Zdaniem E. Cater [1995] w polityce i planowaniu turystycznym należy uwzględniać, pozostające często ze sobą w sprzeczności, wymogi:

•    ludności miejsc odwiedzanych przez turystów,

•    samych turystów,

•    instytucji zajmujących się obsługą ruchu turystycznego,

•    środowiska przyrodniczego.

Zajmując się dalej turystyką alternatywną, E. Cater podaje cztery możliwe sytuacje związane z relacjami turystyka-środowisko przyrodnicze (ryc. 26).

W sytuacji pierwszej autorka podaje możliwości zmniejszenia zużycia paliwa przez samoloty odgrywające coraz większą rolę w turystyce międzynarodowej, co jest korzystne zarówno dla przedsiębiorstw turystycznych (niższe koszty), a pośrednio i dla turystów, jak i dla środowiska przyrodniczego (mniejsza emisja dwutlenku węgla). Przykład podany w celu zilustrowania sytuacji drugiej jest związany