skorty170001

Inne zagadnienia składniowe

326

327

Inne zagadnienia składniowe

Na ogól (ego lypu pożyczki są oceniane ujemnie, jako niepotrzebne i naruszające zwyczaje składniowe polszczyzny . Poniżej przytaczamy takie zapożyczone konstrukcjeZĘBS*. (przed niektórymi z nich ostrzegaliśmy też w innych rozdziałach dotyczącvch składni^re®^

ale niepoprawne:

„Przyszedł kuzyn, prosząc o pożyczenie kilkuset złotych*¹ (poprawnie: Przyszedł 3sjfcg|39|ż Żeby pożyczyć kilkaset złotych).

„Wrócił z Ameryki, przywożąc sobie stamtąd żonę” (poprawnie: Wrócił z i przywiózł sobie stamtąd żonę).

Używanie imiesłowowych równoważników zdania wymaga więc od piśząćegos chwili refleksji. Jest to konstrukcja, która bywa stosowana (i stosowna) w staranniej^e^^fc7 odmianach naszego języka.

III. Zapożyczenia składniowe

W dziejach polszczyzny dochodziło nie tylko do zapożyczeń wyrazów, lecz takźe:^^gf do pożyczania całych konstrukcji składniowych - sformułowań w zakresie związków^^pv rządu (np. ubrać cod), konstrukcji przyimkowych (np. szukać za czymś), szyku wyrazów (np. przed mniej więcej godzin<j). a także konstrukcji na pograniczu skład^^^g? ^: zestalonych związków wyrazowych, czyli frazeologii (np. pod rząd, w ślad za czymf)-~

ostrzegaliśmy też w innych rozdziałach dotyczących sktodni^ ^ podajemy język, z którego je zapożyczono i proponujemy sformułowania. którymi^‘.sfe można je zastąpić.

„brać/wziąć się za coś" (za sprzątanie, za malowanie, za pracę itp.) (ros.) - braćAvz^^^^ się do czegoś: Zamiast tak leżeć, wziąłbyś się do prasowania (nic: „Zamiast tak leżeć,i wziąłbyś się za prasowanie");

„być na tapecie" [niem.] - być omawianym, dyskutowanym: Teraz dyskutuje się. C sprawę zmiany ustawy o spółkach (nie: „Teraz na tapecie jest sprawa zmiany ustawy : o spółkach”);    ..

„coś przy czymś" (..chór przy filharmonii**, „Milanówek przy Warszawie'’) (niem.)

- Chór filharmonii warszawskiej (nic: „Chór przy filharmonii warszawskiej**). ^/ (.[<1;^ adiunktem wydziału chemii (nic: ,3ył adiunktem przy wydziale chemii). MiUmów^)-^^W::ę koło Warszawy (nic: .Milanówek przy Warszawie");

„drogą czegoś" (ros.): Doszedł do tego przez różne wyrzeczenia (nie: ^Uoszedl ^ ^V^^-i lego drogą różnych wyrzeczeń”);

••(dwa) w jednym" (ang.): Szampon z odżywką (nie: „Szampon i odżywka W-jedóyi^S^^^ .jak by nic...” Iros.] - jakkolwiek by...: Jakkołwiek by się zdarzyło, zawsze możemy mieszkać u Frani (,Jak by się nie zdarzyło, zawsze możemy zamieszkać u Fran^-^g^’;.

•jest wszystkim, czego potrzebujesz (pragniesz)” (ang.) - potrzebujesz (pragnUszj tylko...: Potrzebujesz tylko spokoju (nie: ^Spokój jest wszystkim, czego potrzebuj^)^^^^j: ,jta ile" (ros.) - po ile. Ile kosztuje: Po ile te jabłka ? (nie: „Na ile te jabłka kosztują te czekoladki ? (nic: „Na ile te czekoladki?");

„nie patrząc na..." (ros.J - mimo...: Mimo niebezpieczeństwa skoczył w patrząc na niebezpieczeństwo, skoczył w fale");

^^rue./., a" (ros.) — nie..., ale: Ma nie siedemnaście, ale piętnaście łat (nie: „Mo nie ^Siąfcmnaścic. a piętnaście lat”);

„odnośnie czegoś” (ros.) - odnośnie do czegoś:'Pytania odnośnie do lokalizacji Ćjpwćstycji (nie: „Pytania odnośnie lokalizacji inwestycji'*);

coś z dużej/z wielkiej/z małej litery" (ros., niem.) - pisać coś wieiką/duią/ . mała literą albo: pisać coś od wielkiej ł od dużej/od małej litery: Nazwy mieszkańców pańsńv piszemy od wielkiej litery albo: Nazwy mieszkańców państw piszemy wielką literą (nie: „Nazwy mieszkańców państw piszemy z wielkiej litery");

porządku" (ros-J - według porządku, w porządku: Kandydaci wchodzą według ‘pomniku alfabetycznego albo: ...w porządku alfabetycznym (nic: „Kandydaci wchodzą po porradku alfabetycznym");

y\pod rząd" (ros.) - z rzędu: Nie spała trzy noce z rzędu (nie: „Nie spała trzy noce

; pal rząd”);

' „podobny komuś, czemuś" (ros.) —podobny do kogoś, do czegoś: Podobna do matki J(nie: „Podobna matce");

' .' „podobny na kogoś, na coś" (niem.) - podobny do kogoś, do czegoś: Podobny do stryja (nic: „Podobny na stryja”);

f£*pożyczyć coś u kogoś” (ros.) - pożyczać od kogoś. Pożyczyła od niej żelazko t&skę do prasowania (nic: „Pożyczyła u niej żelazko i deskę do prasowania");

Kg „pracować kimś" (kelnerem, dozorcą) (ros.) - pracować jako ktoś: Pracował jako ogrodnik u państwa Zastawnych (nie: „Pracował ogrodnikiem u państwa Zastawnych”);

,„rozebrać coś" (sukienkę, płaszcz) (niem.) - zdjąć coś (sukienkę, płaszcz) albo: ■rozebrać się z czegoś (z sukienki, z płaszcza): Porozmawiamy, tylko zdejmę płaszcz (nie: „Porozmawiamy, tylko rozbiorę płaszcz”);

, „rozumieć pod czymś” [niem.) - rozumieć przez coś: Co pan przez to rozumie? (nie: „Co pan pod tym rozumie?**);

„służyć czymś” (dowodem, przykładem) (ros.) - być czymś (dowodem, przykładem): Niech to będzie dowodem mojej przyjaźni (nie: „Niech to służy dowodem mojej ■przyjaźni");

£ Jiać za czymś" (ros.) - stać po coś: Czy pani stoi po arbuzy? (nic: „Czy pani stoi za arbuzami'*);

„szampon dla czegoś”, „krem dla czegoś" itp. (ang.) - szampon do czegoś, krem do ■ czegoś: Szampon do włosów przetłuszczających się (nic: „Szampon dla włosów •'przetłuszczających się"). Krem do cery suchej (nie: „Krem dla cery suchej"); r „szukać za czymś” (za ropą, za węglem) (niem.) - szukać czegoś: Szukali ropy naftowej, ale znaleźli tylko gaz ziemny (nie: „Szukali za ropą naftową, ale znaleźli tylko gaz ziemny”);

uśmiać się nad kimś, nad czymś" (ros.) - śmiać się z kogoś, z czegoś: Śmiali się -zńiego i jego głupoty (nie: „Śmiali się nad nim i nad jego ghipotą”);

..telefonować (dzwonić) na jakiś numer" (ros.) - telefonować (dzwonić) pod jakiś numer. Proszę dzwonić pod jego numer warszawski (nie: „Proszę dzwonić na jego numer warszawski”);