page0384

INNE KATEGORIE NAZW WŁASNYCH

fikcyjne, sztuczne, celowo zdeformowane. Są to często swoiste karykatury autentycznych nazw własnych. Nazwy sztuczne przeplatają się niekiedy z autentycznymi lub prawdopodobnymi, autentyczne zaś stają się eks-presywne dzięki niezwykłym użyciom tekstowym.

Do głównych źródeł ekspresywności, które mogą się kumulować w jednej nazwie, należą:

a)    ekspresja fonetyczna jako efekt użycia niezwykłych grup spółgłoskowych, reduplikacji czy harmonii wokalicznej; por. Maurycjusz Trzty-prztycki (pseudonim sowizdrzalski), Trakotrekowiczowa i Drumdrumski u Bałuckiego, Patatajka i Hatadralówka u Pmsa, Wyksztkiłło u Lama;

b)    hybrydy nazewnicze lub żartobliwa stylizacja nazw na języki obce, np. Semperboremmitowski (łac. semper 'zawsze', węg. bor 'wino', poi. miłować) w literaturze sowizdrzalskiej; Suchoschabiszki w „Wiadomościach Brukowych"; Łapajtis, Wydrwiszki, Oschuster u Prusa; Chińczyk A-to-tso, Hindus On-czi-da-radhe u Jaworskiego; Rumunka Fasolescu, Hindus Sharla-Than, włoski działacz etyczny Pallchini-Gumini u Struga;

c)    parodystyczne modyfikacje nazw autentycznych, np. Milicja i Land-weria = Galicja i Lodomeria u Lama; Tycjan Pudel — Lucjan Rydel, Archan-giela Sapalska = Gabriela Zapolska, Pokraków = Kraków u Nowaczyńskiego; Galanty = Korfanty, Obieżysas = Skoczylas u Struga; król Twaróg = Faruk, Marlena Wytrych = Marlena Dietrich u Wiecha;

d)    synonimizacja, antonimizacja, semantyczna harmonizacja nazw, np. Skępisław Sknerski u Kochowskiego; Boguchwalski Teofanes z Bogusławie, Mądrogłupski, Porządkolubski z Nieporządkowic w „Monitorze"; Kokosznicka z domu Jendykowiczówna u Mickiewicza; poeta z Kolumbii i Ekwadoru, Ujadosa da Psisco u Struga; szczególnym przejawem semantycznej harmonizacji nazw jest dostosowanie ich do tematyki utworu, por. Pikowski, Żołądkiewicz, Pasowicz, Zerkalski w „Partii winta" Jordana;

e)    naruszenie zasady względnej zamkniętości klasy imion osobowych, np. Lamentyna, Antyfona u Struga; Halucyna, Jęzory u Witkacego;

f)    naruszenie zasady typowości bazy leksykalnej nazwisk przez zastosowanie kategorii nowości lub obcości leksykalnej, terminów specjalnych, partykuł w funkcji nazwisk; por. u Struga: Omega, Dyktando, Cudzysłów, Menuet, Aport, Jakoby, Rzekomo, Poniekąd;

g)    naruszenie zasady typowości nazw miejscowych przez absurdalne toponimy, np. Suche Patyki, Wilcze Ogony u Prusa; Kaczy Pęcherz, Gęsia Wątróbka u Jaworskiego; Zgniła Śliwka u Makuszyńskiego;

h)    nagromadzenie dużej liczby imion lub członów nazwiska, np. Cezar Brutus Napoleon Hiacynt Postępowicz u Prusa; Wino-miodo-piwo-

380