skowronek4

HORYZONTY POLONISTYKI

W takim ujęciu najistotniejsze są czvnnn-ści interpretacyjne" podejmowane przez od-Biorców, dziękTTaorym konkretne sensy' przenikają do warunków codziennego życia i lacza sie z ich egzystencją. Znaczenie wTrT terprctacji powstaje zawsze jako rezultat oddziaływania na siebie rozmaitych zjawisk: stanowi efekt znaczeniowych negocjacji pomiędzy danymi płynącymi z przekazu, ujmującym je umysłem użytkownika oraz jego przestrzenią społeczno-kulturową. Tekst „sam w sobie" nigdy nie jest clitarnyTjądT ^opffląmy~dripic.mmkt-HttcTrpretaGjv:iuciyjt-

widualny proces nadawania znaczeń, dokonywany w określonycirkontekstach - hisFó-fyczTtychTkalTmówych, socjalnych, oświató-wyćKTliolitycznycH, własnego życia -"może ..czynić RoTaklTrirSdhrscniiotycznapi^ibliczni)-ści w sferze kultury polega na możliwościach syy-fażaJffit-SKSbtCfak-tąiWHym-z-aangaŻO-wańnl,^-przcksztąl_ęeniąch.t.ekstówkultiirowych, ko-_ munik-owaniu-Z-iiinymi, wreszcie na czerpaniu przyjemności ze sprzeciwu wobec zlia-

Henry Jenkins: ~

.Sita uczestnictwa pochodzi nie z niszczenia kultury [oficjalnej, wysokiej, elitarnej], aleznad-pisywania jej, modyfikowania, poprawiania, rozszerzania, dodawania większej różnorodności rozwiązań i późniejszego wprowadzania ich w obieg'².

(film i komiks) są bardzo dalekie od klasycznego wyobrażenia o komiksach bohaterskich i ekranizacjach takich opowieści - łatwo^-" przecież wykpić latających panów w pelerynach. Dzisiaj, w dobie rozlicznych kryzysów oraz stracKu~pr7.ed terroryzmem, pcsymi-

. rzeczywistości staje się. bardzo aktualna. Wyrafinowanie estetyczne (stylizacja na film „noir”, b ogatcn a w i ą'/.a n ia do tradycji kultury) oraz radykalne przewartościowanie bohaterskiej topiki i komiksowego wzorca opo-wieści (np. szkatułkowa narracja), niejedno.-. znacz.npil_.mpywacji^ bohaterów, dysputa o sensie powołania, upadek władzy, roz-dźwięk szlachetnej idei. i jej.realizacj i, wreszr .cie kryzys tożsa_mpścj^.siająj:igjnaka.nii roz-poznawczy.mi..ly.ch.tckstó.w _;-Jak..koiniksu, jąk i .filmu. Warto analitycznie spojrzeć na Strażników i obok refleksji nad odchodzeniem od superbohaterskiego etosu pokazać, jak kultura, zwana popularną, odzwierciedla społeczne nastroje, jak odnosi się do rozmaitych ponadjednostkowych lęków, jak wyraża ogólne nadzieje, pragnienia i fantazje.

Czym jest kultura?

Podsumowując, chcę podkreślić, iż dzisiaj, w społeczeństwach demokracji komunikacyjnej^ nie mamy do czynienia z „kulturą wysoka'’ czy „kultura popularna” - „elitami” czy^ „masami”. Istnieje po prostu Jcultura -teren ścierania się różnorodnych znaczeń, funkcjonujących w określonych warunkach socjo-kulturowo-politycznych. W kulturze ..wszystko” znaczy, posiada jakaś wartość se-nńp.i.yęz,aą,..Ku 1 turę trzeba więc widzieć jako system praktyk symbolicznych zakorzeniony w określonej ideologii oraz oparfy~na~pro~ dtikcji i wymianie znaczeń. Najważniejsi zaś są użytkownicy kultury, kierujący się odmiennymi protokołami kulturowymi, różnymi strategiami uczestnictwa.

ⁿ Por. B. Skowronek, Jak filmoznawca może pomóc szkolnemu poloniście w interpretowaniu tekstów kultury, „Polonistyka” 2008, nr 2.

¹¹ H. Jenkins, op. eit., s. 248.

Bogusław Skowronek - dr hab. prolesor nadzwyczajny. pracuje w Katedrze Lingwistyki Kulluiowej i Komunikacji Społecznej (Instytut Filologii Polskiej) Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

In the article there is shown a diagnosis of current model of education referring to popular culture. Language of binary valua-tion, dichotomous vision of culture and opinions not adequate for current situation are characterizing Polish school. With this diagnosis there areualso proposals of par-ticular activities. Perspective of a text and philosophy of opened pedagogy allow us to see potential hiding in various texts of popular culture. Overview of chosen exam-ples closes the article.

2 polonistyka