STL struktura dzieła literackiego (6)

mantycznych, odtwarzająca podstawę realnie wytworzonych zdań danego języka. Rzeczywista postać gramatyczna tych zdań ujmowana w opozycji do s.g. nosi miano struktury powierzchniowej (ang. sur face struć turę). Tej samej s.g. odpowiadać mogą różne struktury powierzchniowe, np. „skończyłam czytać książkę** = „skończyłam czytanie książki**. I odwrotnie, jedna struktura powierzchniowa może być realizacją różnych s.g., np. wyrażenie „widzenie ojca** okazuje się wykładnikiem trzech s.g., oznaczając: 1) to, co ojciec widzi, 2) to, że ojciec widzi, 3) to, że ojciec jest widziany. Z tych względów pojęcie s.g. okazuje się pomocne przy interpretacji od dawna znanej niesymetryczności między językowym -> planem wyrażania a -» planem treści (objawiającej się np. w istnieniu —► synonimów i —► homonimów), pozwala ono bowiem sprowadzić do wspólnej podstawy odmienne wyrażenia równoznaczne oraz objaśnić -*• polisemię wyrażeń jednakowych. Pojęcie s.g., choć dotąd ostatecznie nie sprecyzowane, pełni kluczową i coraz mocniej eksponowaną rolę w teorii -* gramatyki generatywnej, która opracowuje reguły wyprowadzania struktur powierzchniowych zdań ze struktur głębokich (-> transformacja). Zasadnicza dotychczasowa rozbieżność w ujmowaniu s.g. polega na prezentowaniu jej bądź jako modelu syntaktycznego złożonego z jednego lub kilku bazowych znaczników frazowych (—► gramatyka generatywna), bądź też jako układu funkcji czy relacji o charakterze logiczno-semantycznym; 2. na wzór s.g. zdania, konstruowanej przez gramatykę generatywno-transformacyjną, współczesna -* poetyka generatywna dąży do wyodrębnienia i sformalizowanego opisu s.g. tekstu lit. S.g. utworu próbuje się przy tym traktować (wg opinii T. van Dijka) bądź jako rodzaj wyciągu z tekstu

Strukturalizm ( lisme, niem. Str au3m) — jeden z czesnego literatu 1930 r., rozwijaj* lucją problemat} czych lingwistyk wcześniejszych j rosyjskiej szkoły lemice z wszelki daniach lit. (-> I usystematyzowa uzyskały w 1. 3< szkoły (R. Jakol riew, F. Vodićka li do nauki o lite rii językoznawca i opisowych, da w zakresie -* U sologii i -*■ styl matykę semant} —► procesu histc literatury. Wyki roznawstwa, ob mi folklor, inn malarstwo, arcl ogólne problem klasycznego s. i nia utrwaliły się znawczej: fiJutu dominującą rol< wyznaczająca go elementów, I poznawczych, e) funkcja ta realiz nomicznych wi wszystkich poz