Syst Finansowy078

Bilans banku po tej operacji wygląda więc następująco:

Pasywa: 100 min zl wkładów pierwotnych 50 min zl wkładów pochodnych Aktywa: 50 min zl należności z tytułu udzielonych kredytów 85 min zł gotówki w kasie 15 min zl rezerwy w banku centralnym

Suma wkładów zwiększyła się z 100 min zł do 150 min zł.

Suma gotówki w banku zmniejszyła się z 90 min zł do 85 min zł.

n. Operacja kredytowa. Bank udziela kredytu na sumę 70 min zł. Zakładamy, że podobnie jak poprzednio sumy środków przelanych przez nasz bank do innych banków kompensują wielkości środków przekazanych z innych banków.

Bilans banku kształtuje się następująco:

Pasywa: 100 min zł wkładów pierwotnych

120 min zł (50 + 70) wkładów pochodnych Aktywa: 120 min zł (50 + 70) należności z tytułu udzielonych kredytów 78 min zł gotówki w kasie 22 min zł rezerwy w banku centralnym

Suma wkładów zwiększyła się do 220 min zł.

Suma gotówki w banku zmniejszyła się do 78 min zł.

Ten prosty przykład wskazuje, że w wyniku kolejnych operacji kredytowych następuje:

•    proces kreowania nowych kredytów, przekraczających wielkość wkładów pierwotnych, przy czym podstawą tej dodatkowej kreacji stają się wkłady pochodne, które zostały stworzone przez analizowany bank lub które bank ten otrzymał w drodze przelewu z innych banków,

•    wyczerpywanie się własnych rezerw gotówkowych, które po przekroczeniu wysokości obowiązkowej rezerwy w banku centralnym mogą doprowadzić do sytuacji, w której nie będzie możliwości kontynuowania akcji kredytowej.

Uruchomienie dalszych operacji kredytowych będzie możliwe w przypadkach:

•    zgromadzenia nowych wkładów pierwotnych,

•    zasilenia w środki z rynku pieniężnego,

•    udzielenia bankowi kredytu przez bank centralny.

Na możliwości banków komercyjnych w sferze kreowania pieniądza bezgotówkowego oddziałuje bank centralny, który posługując się instrumentami pozostającymi w jego dyspozycji wpływa na rozmiary możliwej do prowadzenia akcji kredytowej przez te banki.

Powyższe wywody wskazują, że na rozmiary podaży pieniądza bank centralny wpływa bezpośrednio przez emisję pieniądza gotówkowego oraz pośrednio, oddziałując instrumentami polityki pieniężnej na możliwości kreowania przez banki komercyjne pieniądza bezgotówkowego.

Ostatecznie więc kreowanie pieniądza może przyjmować postać pierwotną (emisja pieniądza gotówkowego plus kredyty udzielane bankom komercyjnym) oraz wtórną (proces tworzenia pieniądza bezgotówkowego) (Krzyżkiewicz, 2002, s. 17 i nast.).

78