Syst Finansowy084

luty na inną, w której realizowane będą płatności. W warunkach możliwości wystąpienia tego typu sytuacji bank musi przeprowadzić symulację następstw dokonania zmiany waluty rozliczeniowej.

Ryzyko translacyjne może mieć miejsce wówczas, gdy poszczególne składniki aktywów i pasywów są denominowane w różnych walutach, a te —jak wiadomo — mogą zmieniać wartość w określonych przedziałach czasu. Niezbędnym warunkiem ograniczenia negatywnych następstw tych zmian jest bieżące monitorowanie ich.

Podobnie jak przy transakcjach na rynku pieniężnym, również przy transakcjach na rynku walutowym powstają inne niż wyżej wymienione rodzaje ryzyka, będące odzwierciedleniem stanu tego rynku oraz stanu finansowego kontrahentów. Występuje więc także ryzyko związane z możliwością bankructwa kontrahenta oraz ryzyko kredytowe związane z kondycją finansową kredytobiorcy.

Oprócz wymienionych wyżej specyficznych rodzajów ryzyka, odnoszących się do poszczególnych banków, wyróżnia się również innego typu ryzyko o charakterze ogólnym, takie jak np. ryzyko polityczne, związane z niestabilnością polityczną kraju, czy też np. ryzyko systemowe, związane z tzw. efektem domina, a także ryzyko związane z techniczno-organizacyjnymi możliwościami świadczenia usług bankowych.

Niezależnie od zaprezentowanych wyżej form działania banków, mających na celu zabezpieczenie przed konsekwencjami poszczególnych rodzajów ryzyka, należy wspomnieć o dwóch mechanizmach ograniczających powstawanie ryzykownych sytuacji w funkcjonowaniu banków. Mamy tu na myśli controlling oraz nadzór bankowy.

W ramach instrumentów controllingowych, wykorzystywanych do zapewnienia bezpieczeństwa banków, wyróżnia się zarządzanie ryzykiem bankowym (Nowak, 2001), które składa się z trzech etapów, a mianowicie: identyfikacji ryzyka i jego kwalifikowania według ustalonych przez controlling kryteriów — pasywne i aktywne zarządzanie ryzykiem (pasywne polega na ustalaniu zdolności banku do generowania ryzyka i na określeniu dopuszczalnego jego poziomu w przyszłości, aktywne zaś na świadomym zrealizowaniu operacji generujących ryzyko w celu osiągnięcia dodatkowych korzyści) oraz kontroli przestrzegania ustalonych procedur i limitów związanych z ograniczeniem ryzykownych sytuacji w działalności banku.

Potrzeba wykorzystania zewnętrznych instrumentów oddziaływania nadzorczego w celu ograniczenia ujemnych konsekwencji działania w warunkach ryzyka związana jest z tym, że ta forma regulowania działalności banków zapewnia bezpieczeństwo i stabilność systemu bankowego, kontrolę monetarną, a w szczególności warunki kreowania pieniądza, zdrową konkurencję między bankami i ograniczenie nadmiernej koncentracji kapitału oraz eliminowanie praktyk monopolistycznych.

Efekty te osiąga się realizując następujące funkcje nadzoru bankowego (Daniluk, 1996):

84