tpl2

w produkcji przemysłowej stosowane są uaiuzicj wyuajnc wypąrjatijcf warstwowe próżniowe. Różnorodność konstrukcji tych urządzenie zależy od wielu czynników (m.in. od lepkości zagęszczanych cięćży\ oddestylowania cieczy o niedużej lepkości stosuje się wyparki Expanding£~ natomiast dla cieczy o dużej lepkości wyparki systemu Liprotherm Często używane są również wyparki cylindryczne kilkumetrowej wy|h£; ogrzewane płaszczowo (ryc. 18.6). Pierścień rozdzielczy oraz łopatkr!wiru umożliwiają równomierne rozprzestrzenianie płynu wyciągowego po węwńę nych ścianach cylindra. W tych warunkach płyn wyciągowy zostajevnj|^: natychmiast (ok. 30 s) zagęszczony w temperaturze nie przekraczającej .-.5“^:

Ryc. 18,5. Zasada działania wyparki cienkowarstwowej systemu Liprotherm: 1 - para grzewcza, 2 - bęben obrotowy, 3 - doprowadzenie wyciągu, 4 - warstwa zagęszczana, 5 - pary rozpuszczalnika, 6 - odprowadzenie wyciągu zagęszczonego.

'■P&Ąfo.

Ryc. 18.6. Wyparka cienkowarstwowa przemysłowa: 1, 2 —napęd rotora, 3 - pierścień rozdzielczy, 4 - dopływ wyciągu, 5 -dopływ czynnika grzewczego, 6 - rotor, 7 - płaszcz grzejny, 8 - odpływ zagęszczonego wyciągu, 9 - odprowadzenie rozpuszczalnika, 10 - odpływ czynnika grzewczego.

Całkowite oddzielenie rozpuszczalnika z zagęszczonego w wyparka^, wyciągowego przeprowadza się w suszarce próżniowej, próżniowej'^, walcowej lub suszarce rozpyłowej (p. rozdz. 3).    <-;łvfe

Suszenie rozpyłowe wyciągów z leczniczych surowców roślinnychiz uwzględnione przez farmakopeę francuską już w 1949 r. Otrzymane sposób suche wyciągi farmakopea ta wprowadziła pod nazwą Extract

lisata.    '    ’

Mianowanie wyciągów. Doprowadzenie wyciągów suchych do.wyjn zawartości składników czynnych można uzyskać przez dodanie niehigfć nych substancji obojętnych. Można je wprowadzać w różnych etapach^ wania wyciągów. Można je starannie wymieszać z wysuszonym wyciągi stosować jako substanqe pomocnicze przed suszeniem rozpyłowym (p-

, .tym ostatnim przypadku uzyskuje się lepszą homogenność i szybsze jszenie. Do wyciągów wysoce higroskopijnych bardzo często wykorzysty-ją jest krzemionka o rozdrobnieniu koloidalnym. Związek ten jest w sta-laadsorbować na zasadzie chemisorpcji (tworzenia mostków wodorowych) •_;40% wody, zachowując przy tym sypką strukturę proszku.

^ podanego wzoru można obliczyć ilość środka rozcieńczającego, jaką leży użyć do mianowania wyciągu. W tym celu w zagęszczonym płynie i_cjągowym należy oznaczyć suchą pozostałość oraz zawartość składników

(100 -R)-a x = -----T

wymagana ilość środka rozcieńczającego [g],

dopuszczalna zawartość wody w' suchym wyciągu [%],

ilość składników czynnych w zagęszczonym płynie wyciągowym [g],

T -

wymagana Zawallość składników czynnych w wyciągu suchym [Voj, sucha pozostałość [g].

j$Ze względu na możliwość wystąpienia strat substancji czynnych w dalszym procesie suszenia, do zagęszczonego płynu wyciągowego dodaje się tylko 90% yliczonej ilości środka rozcieńczającego. Proces suszenia prowadzi się do siągnięcia w wyciągu dopuszczalnej zawartości wody. Następnie przeprowa-, się dokładną normalizację preparatu i, w razie konieczności, uzupełnia tym iamym środkiem rozcieńczającym do otrzymania wyciągu suchego o żądanej wartości substancji czynnych.

^Zawartość wody w mianowanych wyciągach suchych z reguły nie powinna okraczać 5%, niektóre farmakopee ograniczają jej zawartość do 3%, co inak w praktyce jest trudno osiągalne.

Przechowywanie. Spośród preparatów i półproduktów otrzymywanych przez rawianie surowców zielarskich, wyciągi suche stanowią najtrwalszą postać cu pod warunkiem prawidłowego ich przechowywania. Wyciągi te, ze wzglę-0u na higroskopijność, należy przechowywać w szczelnie zamkniętych naczy-niekiedy nad środkami osuszającymi, np. żelem krzemionkowym ze Wskaźnikiem wilgoci (z dodatkiem soli kobaltu), lub w opakowaniach zawieramy korku wkładkę z dowolną substancją osuszającą.

Zastosowanie. Wyciągi suche mogą być wykorzystane w praktyce aptecznej «ęo materiał wyjściowy do otrzymywania mniej stężonych przetworów z su-^wców zielarskich, np. nalewek, wyciągów płynnych, syropów. Takie uprosz-postępowanie sporządzania leków roślinnych wprowadziły niektóre

lakopee.

^)użym ułatwieniem w pracy aptek jest to, że preparaty otrzymane przez puszczenie mianowanych wyciągów nie wymagają już normalizacji. Jak lniano wcześniej, wyciągi suche są składnikami granulatów, tabletek, sulek, czopków.

Możliwość tak uniwersalnego wykorzystania wyciągów suchych ma duże ^nie praktyczne zarówno z punktu widzenia jakości leku, jak i ze wzglę-^r ekonomicznych. Pewną nowością w technologii leku roślinnego jest Kradzenie, na wzór leku syntetycznego, postaci kapsułek.