wokół psychomanipulacji0010

O WSZCZEPIANIU DZIECIOM PSEUDOP AMIĘCI, CZYLI...    49

umiejscowienia kontroli, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, symptomy paranoi, fobie, symptomy psychotyczne, samoocenę, przystosowanie seksualne, przystosowanie społeczne, somatyzację, myśli i zachowania samobójcze, ogólne przystosowanie. Nasilenie tych wszystkich symptomów było większe u ofiar nadużycia niż w grupach kontrolnych, ale wielkości efektu (effect size) były małe i mieściły się w przedziale od 0,04 do 0,13, niemniej z wyjątkiem jednego (poczucia umiejscowienia kontroli) wszystkie były istotnie większe od zera. Jednak to nie nadużycie seksualne było najlepszym predyktorem powyższych kategorii objawów psychologicznych, ale rodzina i takie jej charakterystyki jak występowanie konfliktu lub innej patologii w postaci na przykład przemocy lub zaniedbywania dzieci, słabych więzi rodzinnych itp. Wielkości efektu przyjmowały wartości średnie w przedziale od 0,04 do 0,49. Autorzy konkludują, że nadużycie seksualne jest powiązane z gorszym przystosowaniem, ale związek ten jest słaby i znika całkowicie, jeśli kontroluje się wpływ środowiska rodzinnego lub społecznego. Oznacza to, że występujące u ofiar symptomy mogą być bardziej konsekwencją zaburzonych relacji w rodzinie niż nadużycia seksualnego perse, które wyjaśniało tylko 1% wariancji psychologicznego przystosowania. Średnie ważone wielkości efektu wynoszą: dla relacji wykorzystanie seksualne - przystosowanie 0,09, dla relacji środowisko rodzinne - wykorzystanie seksualne 0,13 i dla relacji przystosowanie - środowisko rodzinne 0,29. Czynniki środowiska rodzinnego wyjaśniały 9 razy więcej wariancji psychologicznego przystosowania niż wykorzystanie seksualne'. Wyniki tej ilościowej analizy 59 badań, w których wielkości efektu dla korelatów psychologicznych obliczono na podstawie przebadania prawie 16 tysięcy studentów, są bardziej reprezentatywne dla populacji ogólnej niż badania na grupach klinicznych (leczenie z powodu zaburzeń psychologicznych) lub grupach dzieci i młodzieży wykorzystanej seksualnie, która trafiła do sądu jako świadkowie/ofia-ry przestępstwa. Prawdopodobnie większość przypadków nadużycia seksualnego nie zostaje nigdy ujawniona, dlatego badania na grupach klinicznych są mniej reprezentatywne i mogą zawyżać wpływ nadużycia seksualnego na przystosowanie psychologiczne. Kendall-Tackett et al. uwzględnili tylko takie przypadki

¹ W Polsce badania na grupie studentów przeprowadził ostatnio Kiembłowski (2002), w których uwzględnił również środowisko rodzinne. Z przedstawionych danych wynika, że wśród ofiar nadużycia większy był odsetek osób wywodzących się z rodzin, w których często stosowano kary, w tym również fizyczne, częste były kłótnie między rodzicami oraz często nadużywano alkoholu. Autor niestety nie zadał sobie pytania i nie dokonał analizy, w jakim stopniu środowisko rodzinne wyjaśnia liczne symptomy (somatyzacja, natręctwa, depresja, lęk, wrogość, wyobrażenia paranoidalne, psychotyczność, przejadanie się, kłopoty ze snem, poczucie winy, zaburzenia łaknienia, myśli o śmierci, przejadanie się, picie alkoholu, drobne kradzieże, masturbowanie się, podejmowanie kontaktów homoseksualnych, podejmowanie decyzji o inicjacji seksualnej, lekceważenie stosowania metod antykoncepcji, uprawianie seksu analnego i oralnego i wiele innych), które istotnie częściej pojawiały się u ofiar niż nie-ofiar nadużycia seksualnego, ograniczając się do stwierdzenia, że niektóre czynniki występujące w rodzinie zwiększają ryzyko wystąpienia nadużycia seksualnego.