�egna�ek5

*9

*9

(fo funkcji jipełnionycb

NaromMi %v OIkMI. po"M»n«/<łB ftinKe-ie ^ydckryfo

•    ****** ****.« r»«V_TOfc CKtctomn

rwnkclr ek^ptan-crJiią- prsryi-»*>-*>•» n i pMwnłe b^don»om iolnr«o! koArr dn^ki uprfm^BeorM dc procesu k«rt«lccnło

nkW40>«li co c^Ttoikdo-. «P"WIH glębsrcmu aonm»cn«u i wyjainicniu

.MO rl*>MRTA«i I o>kryct*i pm«o«l»o»ołcl. taórym l***d‘^c«^a-

AiBkcfr prcd*lL<ł FnB-|«rMprfrt>v "ł- pOcfMMcą no tym. *^c badcmta rfydąfc. rvwr nir fdU do*i*rvftąH odpowdrt no pyt***la jole Jest. nie tak^e. Jajc Iwdcic łub jak jnote byd. UiwdIiwwwV prwwidy«anic płircblc^u zjawisk •KtUlt*yna>vh. afu*ą nrazrm *^h p«i|encwowo*iłu Projjnoira jako wynik jwaenkływaim jc*i rwłcfdfcnirm. które - «Joiyo*Ac adw^cA przy«7!kycli (pńz-nnrjsrtch) - opim «iv na «*ylB<n»fniach fdoraeń wewiniejazych; funkcjr |»r*fcJyc*j»«f. której i.itoia sprowndra ale do lc*o. »e wykrywąjąc w iKMteiiMoft prcwtfMi k»ztt4ccnta pewne prawidłowości, umożliwia nauczy* cełotn «*cbsec ponanir rMc«ywfsfo«ri dj-dnlctyczn ej i alaitceznlejszc oddriaływanre m ai.\. oiwicn im pole dla własnych ‘ twórczych poczynać i ^T    ; śzr*’ tniuiaacyinrl

2.9. Dydaktyka ogólna ■ dydaktyki szczegółowe

£ > . da L t yL.« jako nauka o kształceń i u ftMiiic być nufkatrywarta w szerokim bądi a^Aam mmmu iiim Oydakiyka rońwniBna tżerako odnosi się do nauczania 1 uczę* nzjt *.»ąr •'“'Wir^ikjcłs pr3xdmion*w naćA* szkolnej na iv«zystkich szczeblach edukacji k *«c %**-*e>T^sŁ->Ł;r% lyiBoah aidcói. Tak rozumiani dydaktykę, ze względu na duły cacęsen ogrtlnolo jej rotwazui. nazywa się dydaktyką ogólną.

puligniih iiiij mocna mckicdy spotkać się z poglądem. 2c nie ma •dy^BicTykęj łwunuanpj jako Ogólna icuna nauczania i uczenia się. a można inówjj fyflco o it^iT■¥ ra a nilnirsii ztiu da konkremego przedmiotu nauczania. Jako• przykjad takiego podej u: m jmdsjc Cł Kupisicwicz pogląd niemieckiego dydaktyftm JśJŁ- Griartr ra aapreacntowany w książce y^/i^emWne />t*i<ikrtłc ar-i/n*łłt*gt?n cirt&s arytfómseAr*>    Zn/ | i V>c | )' Są te* jednuk poglądy odotobmonc. Niemalże w

ŁaJdym podręc/ndcu dydaktyki można spotkać fię z jej podziałem nn dydaktyk^

o^oJru* t sfydalcrs-k-r Łrćzc^ąoJoo ii

0)dpPQdB Ogólna nm Charakter ponudpr/cdmiotowy. Formułowane przez nią zsaaa*dy_ jagody i wakazama odoos/i| się do wszystkicłi przedmiotów nauczania r zarazem stanowią fadsCawę do formułowania bardziej szczegółowych zasad i reguł,. dd^Esąc|«k łrcmkitlwiyclł przedmiotów nauczania bądź grupy przedmiotów pokrow* Tak więc dydaktyka o»ółnj jest nauką, w oparciu o dorobek której budowane a« dalrylu szczegółowe, lest jak gdyby dla nich nauką runlrzędną.

. *p «at.

IT.

Dydaktyki ifmgólofie, nuywrne leź metodykami nauczania. wyodrębniano tą a dydaktyki ogólnej w oparciu o różne kryteria, ale najc/fkirj są nimi:

- przedmioty nauczania nkolnrgo, do których się ona odnową;

%/c/chlc edukacji szkolnej;

rodzaje i typy szkól:

rodzaje środowisk edukacyjnych.

Przykładem dydaktyk szczegółowych, wyłonionych na przykładzie pierwszego kryterium, mogą być: dydaktyka matematyki, dydaktyka historii, dydaktyka biologii, dydaktyka języka polskiego itp. Są one opracowywane dla potrzeb nauczania każdego przedmiotu. Zawierają ono teorię nauozania i uczenia się tych przedmiotów oraz praktyczne wskazania w tym zakresie (normy, reguły, wskazówki, uwagi meto* dyczno itp.). W /osadzie dotyczą jednego przedmiotu nauczania, ale mogą niekiedy dotyczyć grupy pokrewnych przedmiotów, np. może być dydaktyka (metodyka) języka angielskiego, ale może też być dydaktyka języków obcych.

Innym przykładem takiej dydaktyki może być Dydaktyka kształcenia ogólnego opracowana przez Franciszka Bcreźnickicgo (2001). która obejmuje ogólnoteore-tyczne pod suwy nauczania i uczenia się wszystkich przedmiotów ogólnokształcących. Można ją jednocześnie zaliczyć również do dydaktyk szczegółowych wyróżnianych ze względu na rodzaj i typ szkól. Dotyczy bowiem w całości szkól o profilu ogólnokształcącym, ale także i szkół zawodowych w zakresie realizacji przedmiotów ogólnokształcących.

Przy kładem dobrze opracowanych i funkcjonujących juz wiele lat dydaktyk szczegółowych drugiej grupy może być metodyka nauczania początkowego (nazywana też metodyką kształcenia zintegrowanego) i dydaktyka szkoły wyższej. Pierwsza obejmuje teorie nauczania i uczenia się wszystkich przedmiotów na etapie edukacji wc/csnoszkołncj. czyli w klasach MII szkoły podstawowej. Charakterystyczną cechą edukacji na tym etapie jest to. że wiedza z różnych przedmiotów przekazywana jest uczniom w sposób zintegrowany (to znaczy równocześnie z kilku przedmiotów bez wyraźnego jej rozdzielania) oraz to. że czym to jeden nauczyciel:

Natomiast dydaktyka szkoły wyższej może mieć charakter ogólnej teorii nauczania i uczenia się (studiowania) na tym etapie edukacji, ale może też być ukierunkowana na określony rodzaj szkoły (czy też szkół) wyższej. Przykładem takiej dydaktyki mogą być Elementy dydaktyki szkoły wyzszej W. Okonia (1971).

Spotyka się też dydaktyki opracowywane pod kątem potrzeb określonego rodzaju lub typu szkół. Są to np. dydaktyki dotyczące kształcenia w szkołach zawodowych w ogóle, bez wyszczególniania ich rodzaju (np. Podstawy dydaktyki zajadowej T. Nowackiego) czy też ukierunkowane na określony rodzaj szkół (np. Podstawy dydaktyki rolniczej Edwarda Kotowskiego).

Ponadto w literaturze pedagogicznej można znaleźć dydaktyki szczegółowe skierowane do określonych środowisk edukacyjnych (grup zawodowych, grup wiekowych czy osób niepełnosprawnych). Będą to np.:

-    Dydaktyka medyczna, pod red. J. Wasyłuka (1980);

-    Dydaktyka wojskowa. J. Bogusza (I9S3):