011201

154

chłodnym każe ostrzydz krótko; następstwem tego kroku jest zazwyczaj katar. Z początku uczuwa na głowie chłód, a po dwóch lub trzech dniach, jest już katar gotowy. Jak już wyłożyłem, w przypadku takim ustaje wyparowanie, wytwarzają się zastoiny, a z nimi wprowadza się na mieszkanie katar. Dfetego koniecznem jest, chcąc sobie ostrzydz włosy, omyć dobrze całą głowę zimną wodą; to hartuje skórę. Potem pozostać trzeba w pokoju, albo nie wychodzić na pole, gdy czas jest chłodny, aby zimne powietrze nie zyskało przewagi i-nie zaszkodziło mokrej głowie. Gdy pozostaniesz w ciepłej izbie, lub okujesz dobrze głowę, wówczas wywiązuje się większa ciepłota, woda wyschnie, a głowa stanie się odporniejszą na wpływ powietrza.

Ponieważ katar zaczyna się zwykle od nosa, koniecznem więc jest, aby on należycie był zahartowany. Często już zapytywano mię, co czynić należy, aby uchronić się przed katarem. Na to odpowiadałem: jeżeli każdego rana przy myciu, weźmiesz na dłoń wody, i wciągniesz ją silnie w nos, że aż kilka kropel wypadnie ustami, wówczas najlepszą będziesz miał ochronę przed katarem. Rada ta zawsze skutkowała. Wielka ilość tych, którzy cierpieli na katar, pozbyła się go prostym tym środkiem; dowód, że rada dobra. Także i w gardle zagnieździć może się katar podobnie jak w nosie, gdy wdychamy zimne powietrze, lub pijemy za zimną wodę. Katar gardlany, przy którym nabrzmiewają błony śluzowe, można nazwać malem zapaleniem.

Jeżeli domyśleć się można, że w całem ciele jest flegmiste bagno, i że organizm cały należycie nie tran-spiruje, wówczas trzeba zabiegami wodnymi i działaniem na wnętrzności spowodować rozpuszczenie, i wydalenie wodnistych materyj. Rozpuszczające herbaty, działają tu doskonale. Kto ma silnie zaflegmione piersi, a pija codziennie filiżankę herbaty ze skrzypu i podbiału, już przy drugiej filiżance spostrzeże, że obfitszemi są wydzieliny flegmy niż poprzednio. Gdy zaflegmienie jest silne w piersiach i w płucach, wtedy stosowną jest herbata z liści fiołkowych, skrzypu i piołunu. Herbaty tej pije się rano i wieczór po 3 do 4 łyżek. Herbata z kory dębowej, skrzypu i szałwji rozpuszcza, wydziela i ściąga.

Klocie w boku.

Jakżeż często się zdarza, że ludzie skarżą się na silne kłócie w boku, które się nagle zjawia! Zapytani o miejsce boleści, pokazują zwykle jakąś małą przestrzeń na lewym lub prawym boku. Zazwyczaj występuje kłócie więcej na prawym jak na lewym boku, a to w okolicy dolnych żeber. Badani dalej, czy ból jest głębiej w ciele, lub na powierzchni, odpowiadają nieraz, że kłócie znajduje się na kościach lub głębiej wewnątrz; często zaś, nie umieją dokładniej określić swego cierpienia. Nieraz skarżą się tacy chorzy na palące kłócie, ciężki bardzo oddech, na drażliwość do wymiotów i silny kaszel, który bardzo jest ciężki, i dotyka aż miejsce kłójące. Z odpowiedzi takiej wynika, że zaatakowaną jest opłucna. Opłucna jest w takim stanie, jaki często zauważyć możemy na powierzchni skóry. Skóra się czerwieni, następuje małe obrzmienie, o którem nie wiemy, czy pochodzi z uderzenia czy z pchnięcia lub czy się nie utworzyło małe zapalenie. Zazwyczaj boleści trwają nie długo, a najczęściej nikną same od siebie.

Są jednakowoż jeszcze innego rodzaju kłóoia w boku, zdarzające się jeszcze częściej, a których przyczynę cierpiący podać może. Odpowiada np. sługa: „Niosłam cebrzyk z wodą, i dostałam potem tak silnego kłócia w boku, że dalej pracować nie mogę^u. Parobek zaś mówi: „Niosłem wór zboża, poczem opadło mię kłócie tak silne, że więcej pracować nie jestem w stanie⁴⁴. Inny znów skarży się: „Gdy obudziłem się rano, uczułem tak gwałtowne kłócie, że zaledwo mogłem się obrócić¹⁴. Takie i tym podobne skargi słyszeć nieraz można.

Często także zdarza się słyszeć opowiadających ludzi, że w godzinę po jedzeniu dostali kłócia w boku, które często tak silnern było, iż musieli się położyć do łóżka. Niektórzy nawet twierdzą, że tylko po zjedzeniu pewnych pokarmów zjawia się u nich kłócie w boku. Zwykle w przypadkach takich rozpoczyna się kłócie w boku prawym lub lewym pod żebrami, i posuwa się do góry, aż do górnych piersi. Ludziom tym odbija się najczęściej dużo powietrza. a gdy ubędzie dużo powietrza, wówczas ustają także