016

Po zaborze tureckim władali włością Starzyńscy, a w końcu XVIII wieku nabył ją Faustyn Dwernicki, w rodzie którego do dziś pozostaje

Synem Faustyna Dwernickiego i Franciszki Zaleskiej był sławny generał Dwernicki.

Był w legjonach, porem pod ks. Józefem i w wyprawie na Moskwę. Bił sic pod Lipskiem i Dcⁱ.sau. Potem pod Paryżem. W 1815 roku dowo-

2 pułkiem białych ułanów. Folom został generałem brygady. Po wy buchu powstania zorganizował 3 dyw ' e jazdy. Bil się z nimi czasu p i »■ stania. Miał złoty wrzyż polski i legję honorową.

Był szalonej odwagi, nieposzlakowanej prawości.

Zawale było zawsze dumne z tego, że Józef Dwernicki był. właścicielem włości i że tam mieszkał.

Po pod Zawale, za Zbruczem, ciągnęły się wały ziemne, zwane wałami Trajana.

A w samem Zawału miałeś do czasów ostatnich taki stary dom, z tradycją świetną i patyną, co ze wszystkich kątów wyzierała.

Cztery kolumny przy wejściu mieściły się we wnęce, ciekawie zarysowanej. Mało takich wnęk spotkać można było na Podolu. Była jeszcze w Peczarze Potockich. Odblaskiem była Stanisławowskiego stylu. Łazienki Warszawskie mają wnękę taką. Ów styl, niezmiernie ciekawy, szedł daleko, aż na kresy. Widzieliśmy go chętnie w Zawalskim domu.

Miał cenne pergaminy, druki stare, rękopisy iluminowane, zbroje i broń, wszędzie szacowne pamiątki po generale Józefie Dwernickim.

Nieopodal Zawala była też pamiątka 63 roku. Tu przez Zbrucz przeszła Pustowójtówna, ona rycerska dziewczyna, adjutant Langiewicza. Całe Zawale z okolicą, to jedno wspomnienie bitew, tężyzny, hartu i mocy

MICHAŁÓWKA.

Michałówka, to w ziemi Uszyckiiej, na Podolu, starożytna osada, na onej linji zamków kresowych.

Założenie Michałówki, dawniej zwanej Swistówką, gubi się w mrokach oddalonej przeszłości.

Wchodziła ona w skład tej krainy mlekiem i miodem płynącej, krainy nęcącej zawsze Wołoszyna, Tatara, Moskala. Szli oni pogańce, by tu się pożywić, jeńca nabrać, pożogę wzniecać.

Trza się było od nich odgrodzić.

Już Kazimierz Wielki, gdy ziemię Halicką i grody Czerwieńskie zajął, ku tym stronom nadążył, by wcieleniem do Korony, stworzyć jedną całość siluą, warowną.

Z Czarnego pzlaku i tamtych rubieży 2 17