0004401

— 84

wyraźny szelest, po którym ich obecność łatwo poznać się daje.

Po zatrzymaniu kierzni należy masło z niej wydobyć i albo wierzchem zebrać najprzód za pomocą dziurkowanej łyżki lub małego sitka pływające grudki masła, a potem wypuścić maślankę, albo też wypuścić najprzód maślankę przez umyślnie na to przeznaczony mały otwór, znajdujący się u dołu kierzni i zamykany czopkiem lub korkiem, a dopiero potem masło z kierzni wydobyć. W każdym razie maślankę przepuszczać należy przez sito, aby zatrzymać znajdujące się w niej grudeczki masła.

Przy najstaranniejszem nawet zbijaniu masła i cedzeniu maślanki niepodobna oddzielić wszystkiego tłuszczu znajdującego się w mleku czy śmietanie, pewien procent jego zawsze pozostaje w maślance: w słodkiej trochę większy niż w kwaśnej. Zawartość tłuszczu może wahać się między 0,3 i 0,2%; gdy przechodzi już 1% można powiedzieć, że robienie masła było wadliwe. Należy więc przerobić jeszcze raz maślankę i wydobyć w ten sposób dość znaczną ilość masła. Ciężar gatunkowy maślanki wynosi 1,023 — 1,035 t. j.

tyle, ile mleka chudego, do którego jest podobna ze składu. Słodka maślanka, chociaż w tłuszcz obfitsza, jest mniej użyteczna od kwaśnej, gdyż łatwiej ulega zepsuciu, mianowicie gorzknieje. Maślanki używać można na pokarm dla ludzi, pijąc ją na świeżo, lub przyrządzając z niej zupę, w niektórych okolicach kraju bardzo lubioną. Przy większych ilościach używa się jej na pokarm dla trzody i cieląt: dając cielętom, trzeba ją poprzednio przegotować.

Po wydobyciu masła z kierzni i wyciśnięciu zeń maślanki, należy je zważyć. Niepodobna z góry ściśle określić, jaką ilość masła otrzyma się z danej ilości śmietany lub mleka, gdyż to zależy od wielu wyżej wymienionych okoliczności. Przeciętnie liczyć można, że 1 kg. masła otrzymuje się z 4 — 5 litrów śmietany, to znaczy z 24—35 litrów mleka całkowitego.

Skoro już kierznia została zupełnie opróżniona, należy ją samą i dodatkowe jej części doskonale oczyścić, wyparzyć wrzącą wodą, popłukać zimną i postawić do wysychania w miejscu nie wysta-wionem na promienie słońca lub ognia, a bardzo przewiewnem. Kierznie drewniane, wysychające