0349

LESZ ICO CZARNY.

VII. 1.

8-32

momyśle { VII. 2.), jakkolwiek w innym ustępie¹) zachowuje trafny porządek, kładąc go na czele dzieci Kazi-mierzowych. W dokumentach samego Kazimierza^{2 3}) Leszko wyprzedza zawsze Ziemomysła. Ze wszystkich znanych nam Kazimierzowieów był tedy Leszko najstarszym. Data urodzin Leszka wyprzedza niewątpliwie rok 1245 ze względu, że w czasie tym żył już młodszy jego brat Ziemomysł (VII. 2.). Celem dokładniejszego jej ustalenia należy jeszcze uwzględnić przytoczoną poprzednio wiadomość Kron. Wielk.^:i), według której Leszko i Ziemomysł mieli w r. 1261 zbuntować się przeciw ojcu i zająć Łęczycę i Sieradz. W istocie znamy już dokument Leszka z daty 26 sierpnia 1262 r.⁴), w którym tytułuje się dux Lanchicie; pod datą 9 września 1264 r. •"’) wystawia on dokument z tytułem dux de Siraz; z tą samą tytulaturą występuje za życia ojca jeszcze w dwu dokumentach z r. 1265^i;). Jeszcze zaś w piśmie z 8 października 1260 r.^{5 6}) Przemysł Ottokar czeski, zdając papieżowi sprawę z przebiegu przeprowadzonej przez siebie wojny przeciw Beli IV węgierskiemu i jego sprzymierzeńcom, nadmienia, że walczył także przeciw: Bolezlcutm Cracociensem et Lestconem iuve-n e m Łazicie duces. Leszko był zatem już w tym czasie (r. 1260) samodzielnym księciem łęczyckim, z czego wynika, że nie potrzebował dopiero r. 1261 podnosić buntu przeciw ojcu, ażeby uzyskać rządy w Łęczycy; jeśli zaś w istocie początek jego rządów książęcych był wynikiem owego buntu, naówczas datę jego należałoby cofnąć co najmniej do r. 1260. Również i drugi szczegół, w wiadomości tej podany, jakoby i Ziemomysł zajął dla siebie jakiś gród (należałoby się tu domyśleć Sieradza, skoro Leszko od r. 1260—1262 poświadczony jest jako książę łęczycki), nie da się sprawdzić dokumentami, a owszem znajduje w nich zaprzeczenie (VII. 2.). Wogóle tedy cała powyższa wiadomość jest dość podejrzanej wartości, a owszem, przypuścić też można, że nabycie przez Leszka rządów w Łęezyckiem było wynikiem dobrej woli Kazimierza 1, który, idąc za wzorem swego ojca, wydzielił jeszcze za życia jednemu z swych synów (najstarszemu) część swojej dzielnicy w samoistne władanie. Kie sądzę, iżby dopuścił Leszka do rządów przed ukończonym ośm-nastym rokiem życia, zwłaszcza, że i Konrad I nie rychlej (owszem, nawet później, VI. 8.), synom swoim wyznaczał osobne dzielnice: gdy zaś Leszko już r. 1260 jest księciem łęczyckim, przeto należy stąd wnioskować, że urodził się co najpóźniej r. 1242. Ponieważ Kazimierz 1 poślubił Konstancyą r. 1289 (VI. 10.), przeto z zestawienia obu tych faktów wynika, że data urodzin Leszka przypada na lata 1240—1242.

Ostatnie autentyczne dokumenta Leszka noszą datę 3 kwietnia i 23 maja 1288 r.⁴); nadto znamy jeszcze jeden jego dokument, opatrzony datą 1288 r., wszakże bez oznaczenia dnia⁷)- Wobec tego niemożliwą jest data jego śmierci, podana w Latop. Ilipac.¹⁰) pod r. 1286 (6794). Jest ona wszakże do rzeczywistej dosyć zbliżoną. Już pod r. 1288 zapisują śmierć Leszka: Rocz. Tras.¹¹), Kocz. Sędz.¹²), Rocz. Miechów.¹⁴), Rocz. Franc. krak. ^u) i Rocz. Grysow. więk.¹⁵). Inne zabytki, a mianowicie: Rocz. Krak.¹¹'), Rocz. Kujaw.¹⁷) i Nekr. Oliw.^ls) podają rok 1289. Tęż samą datę ma także Nekr. Domin. krak.^,!1). przyczem wspomina o grobowcu Leszka; ze związku użytych tu słów^T mogłoby wynikać, że data ta wziętą została z napisu grobowego (dziś nieistniejącego). Podobnież Długosz -°) ma rok 1289, i możnaby tu również przypuścić, że opartą jest na autopsyi grobowca. Wobec powyższych wzmianek bez znaczenia są późniejsze daty, zawarte w innych źródłach, jako to: r. 1290 w Rocz. Małop. kod. Kurop.²¹), r. 1298 w Rocz. Śkrzys. nowe²²) i r. 1322 w Rocz. Małop. kod. Król.^2;!),    a pozostaje tylko do rozstrzygnięcia pytanie, czy Leszko    zmarł r.    1288 czy 1289.

Do wyjaśnienia tej wątpliwości posłuży ustalenie daty dziennej zgonu    Leszka i    zestawienie jej    z    nie-

klóremi wzmiankami dokumentowemu Według Rocz. Franc. krak.²¹), Rocz. Śkrzys. now. --''), Rocz. Grysow. więk.‘-'O, Nekr. Domin, krak. ²⁷) i Długosza ²⁴) zmarł Leszko 30 września, i to jest niewątpliwie rzeczywista data jego śmierci. Nekr. Oliw.^2!’) zapisuje ją pod dniem 29 września; wiadomość widocznie także na dobrej,

1

Mon. Pol. IV. 650. — -) Kod. dypl. Wielk. I. nr. 304; Dokura. Kujaw, i Mazoir. 192 nr. 19; Woelky,

2

Ilkdbuch d. Bistti. Culra    nr. 51. — 3) Mon. Pol. II. 587. — 4) Kod. dypl. Pol. II. nr.    84. — ^{8 9})    Do kum. Kujaw,    i    Ma-

3

zow. 202 nr. 31. — *>)    Kod. dypl. Pol. I. nr. 51; Kod. dypl. Wielk I. nr. 417. — ")    Boczek,    Cod. dipl. Morav.    III. nr.

4

295; tenże dokument podany także w Kont. Kozmy: Emler, Font. rer. Bok. II. 315. — 8) Kod. dypl. Pol. Jlt. nr. 66; Kod.

5

1*) Ibid. V. 528. — 19) Zeissberg, Klein. Geschicbtsą. Pol. 166. — 20) Hist. Pol. II. 495. — 21) Mon. Pol. 111. 184. —

6

22) Ibid. III. 77. — 23) Ibid. III. 185. — 24) Ibid. III. 52. - 25) ibid. 111. 77. — 26) Ibid. III. 696. — 27) Zeissberg,

7

Klein. Geschichsif. Pol. 156. — 28) Hist. Pol. II. 495. — 29) Mon. Pol. V. 528.

8

dypl. kat. krak. I. nr. 90. — 9) Kod. dypl. Małop. II. nr. 510. — 10) Str. 591. — ⁿ) Mon. Pol. II. 852. — 12) Ibid. II.

9

878. — 13) Ibid. II. 883. — 14) Ibid. lii. 52. - 15) Ibid. III. 696. — 16) Ibid. II. 852. — 17) Ibid. III. 206. 207. —