0436

420

Badanie morza.

zwierzątkiem nocnem i w tej porze świecącem, Dniem przebywa przy wybrzeżach na płytkiej wodzie a po zachodzie słońca wypływa na pełne morze i tam też wyrzuca iskrę.

W olbrzymiej ilości występujące organizmy niższe, składające plankton, z których większa część powinnaby być zaliczona do roślin (okrzemki — diatomaceae, peridinje, wiciowce—flagellata i inne) posiadają najrozmaitszego rodzaju urządzenia służące do utrzymania ich na wodzie. Larwy niektórych zwierząt, szczególniej szkarłupni i raków, a także i robaków mają podobne dodatki, wskutek czego formy ich ciała przyjmują niesłychanie fantastyczny wygląd i z tego powodu przed poznaniem zjawiska przeobrażeń brano je bardzo często za oddzielne, niezależne organizmy, którym nadawano osobne nazwy. W larwach robaków i szkarłupni, dla każdego z tych rodzajów zauważyć się daje, że wzdłuż tych dodatkowych wyrostków ułożone są w sposób bardzo szczególny sznureczki i całe rzędy najdelikatniejszych włosków migawkowych, które u raków są naturalnie zastąpione przez chi-tynowe szpileczki. Wszystkie te larwy są bardzo małe, dla oka nieuzbrojonego prawie niewidzialne, gdyż zaledwie można odróżnić tylko pojedyńcze osobniki.

Również osobliwemi stworzeniami są larwy najrozmaitszych robaków: najoryginalniejszy jest gatunek Balanoglossus z grupy Enteropneusta, ma bowiem pewne podobieństwo do morskich rozgwiazd i strzykw. Dziwną jest także forma larwy robaków płaskich (Eurylepta auriculata), cała pokryta włoskami migawkowemi, tak z wierzchu jak i ze spodu, nawet pojedyńcze szpileczki są niemi zaopatrzone, oprócz tego posiada pas złożony z trzech par dodatkowych wyrostków, na grzbiecie ma kilka pojedyńczych a przed pyszczkiem zwieszającą się zasłonę. Mszywioły, ramienionogi, liczne mięczaki morskie, małże i ślimaki mają larwy osobliwe, usposobione do życia pelagicznego, z których przewidzieć niepodobna, w jaki rodzaj się potem rozwiną.

To samo ma miejsce u bardzo licznych rodzajów skorupiaków, które podlegają często bardzo zawiłym przeobrażeniom; tu także trudno jest rozstrzygnąć, jakkolwiek zwróciwszy uwagę na wszystkie warunki można rozpoznać, że to będą skorupiaki. Czasami jednak przemiany te przedstawiają pewne trudności, zwłaszcza jeżeli są już zupełnie wykształcone, ponieważ u form osiadłych i pasorzytnych przy zupełnem rozwinięciu larw, zanikają zupełnie lub też częściowo charakterystyczne własności typu skorupiaków. Większa część raków morskich wychodzi z jajka, jako „nauplius“, to jest jako larwa kształtu owalnego, posiadająca trzy pary nóg, złożonych z oddzielnych, złączonych z sobą części. Z tych nóg rozwijają się potem macki i skrzela, które u wszystkich członkonogów są kończynami, przekształco-nemi do szczególnego użytku. Z przodu na środkowej linji nauplius ma oko, złożone z trzech części, końce zaś nóżek zaopatrzone są w szczecinko-wate włoski, które mu służą jako narządy przy dotykaniu i pływaniu a zarazem jako aparaty zabezpieczające go od zatonięcia.