0541

528

KONRAD III RUDY (i. N. N., ANNA); ANNA.

XII. 8. 9,

Aleksego w czasie tym jeszcze nie było zmarła. Już zaś pod datą 8 maja 1498 r. zapisuje Latop. Danił.i) wiadomość o wysłanem przez Konrada poselstwie swadziebnem do księcia moskiewskiego Iwana w sprawie zamierzonego poślubienia jego córki. Związek ten, o ile wiadomo, nie przyszedł wprawdzie do skutku; w każdym-razie znajdujemy w tern dowmd, że w czasie tym małżeństwo z córką Aleksego już nie istniało. Zmarła tedy między r. 1480 a 8 maja 1493 r.

3. Anna.

W licznych dokumentach, po śmierci Konrada III wystawianych, występuje księżna mazowiecka Anna, poświadczona wielokrotnie bądź to jako wdowa po nim^{1 2}), bądź też jako matka jego synów Stanisława i Janusza III ³). Że żoną Konrada była Anna, stwierdzają też Acta Tomic.^{4 5 6}), tudzież nagrobek, wystawiony jej przez syna w klasztorze Bernardynów w Warszawie³); z tego ostatniego zabytku dowiadujemy się zarazem, że z domu była Radziwiłłówną. W istocie dwa dokumenty z r. 1496 i 1497 ^e) wykazują, że Mikołaj Radziwiłłowie, wojewoda wileński, wydał swą córkę Annę za Konrada. Ponieważ Anna przeżyła Konrada, przeto uważać ją należy za ostatnią jego żonę, a ze względu na podane szczegóły o jej pochodzeniu, za osobę, różniącą się od nieznanej nam z imienia drugiej żony Konrada.

Nagrobek Anny⁷) podaje, iż zmarła w wieku 46 lat (vixit XLVI annos); z daty śmierci 16 marca 1522 r. wynika zatem, ze urodziny jej przypadają na rok 1476.

Pod datą 6 października 1496 r.⁸) ojciec Anny Mikołaj Radziwiłłowie. w^Tystawia dokument, w którym wyznacza jej posag z powodu zamierzonego małżeństwa jej z Konradem (tradituri surnus coningioj; już zaś pod datą 2 kwietnia 1497 r.⁹) Konrad zapisuje Annie oprawę i nazywa ją przytem swoją żoną (consortis). Zaślubiny odbyły się zatem między 6 października 1496 r. a 2 kwietnia 1497 r.

Ostatnie znane nam dokumenty Anny pochodzą z r. 1521 ¹⁰) Zgon jej zapisują Acta Tomic, raz¹¹) pod datą 15 marca 1522 r., innym razem ¹²) określają ten wypadek mniej dokładnie: post dominicam lnvocavit (a więc między 10 a 15 marca) t. r. Obie daty są wielce zbliżone do rzeczywistej, ale przecież nie całkiem dokładne, jak wskazuje źródło najlepsze, bo sam nagrobek Anny, wystawiony jej przez syna Stanisława¹³), według którego księżna zmarła 16 marca 1522 r. W liście Zygmunta I z daty antę dominicam Laetare (między 24 a 29 marca) 1522 r. ^u) wspomnianą jest jeszcze Anna jako żyjąca; nie sądzę jednak, iżby można na tej podstawie obalać datę zgonu, przekazaną przez nagrobek; snąć w chwali spisania listu wiadomość o śmierci księżny, na krótko przedtem zaszłej, nie doszła jeszcze na dwmr królewski, i dlatego można ją było uważać wtedy za żyjącą. Datę zgonu 1521 r., podaną przez Bielskiego¹⁵), a przyjmowaną jeszcze w nowszej historyografii¹⁶), należy wobec powyższych wskazówek odrzucić jako błędną.

Według Acta Tomic.¹⁷) miała być Anna otrutą przez miłośnicę swych synów^T, Radziejowską.

g. Anna.

Tego imienia córkę dają Bolesławowi IV Geneal. Mazow. Wargoc.¹⁸) i Długosz¹³); oba źródła kładą ją przed Zofią (XII. 10.), którą wobec tego uważać należy za młodszą jej siostrę. Data urodzin Anny przypadać zatem może co najpóźniej na rok 1451.

Według Długosza ²⁰) poślubioną została Przemysłowi II, księciu cieszyńskiemu i wielkogłogowskiemu. Ponieważ z małżeństwa tego nie było żadnych potomków męskich, przeto Przemysł, umierając r. 1477, ustanowił według tegoż kronikarza ²¹) dziedzicem swego synowca Kazimierza II cieszyńskiego, skutkiem czego ten

1

Latop. Litwy i Kron. Rus. 272. — 2) Rykaczewski, Invent. 351. — 3) Cytaty por. XII. 16. 17. — 4) Acta

2

Tomic. VI. 39. VIII. 164 — 5) Starowolski, Monum. Sarm. 268. — 6) Kod. dypl. Mazow. nr. 264. 265. — 7) Staro-

3

wolski, Monum. Sarm. 268. — 8) Kod. dypl. Mazow. nr. 264. —• 9) Ibid. nr. 265. — 10) Milewski, Herbarz 27 nr. 26, 203

4

nr. 240, 258 nr. 319, 281 nr. 345. — H) Acta Tomic. VI. 39. — 12) Ibid. VIII. 164. — 13) Starowolski, Monum. Sarm.

5

268. — 14) Acta Tomic. VI. 38. — 13) Kronika, wyd. Turów. 11.1022. — 16) Rykaczewski, Invent. 352 uw; Narbutt,.

6

Pisma histor. 300. — 17) Acta Tomic. VIII. 164. — 18) Narbutt, Pisma histor. 294. — 19) Hist. Pol, V. 190. 655. —

7

20) Ibid. V. 655. — 21) Ibid. V. 655.